รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง โอกาสทางเศรษฐกิจและผลกระทบจากเส้นทาง น่าน-หลวงพระบาง

Abstract

โครงการศึกษาเรื่องโอกาสทางเศรษฐกิจและผลกระทบจากเส้นน่าน-หลวงพระบางพิจารณาถึง ผลกระทบทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม และทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดล้อมที่อาจจะเกิด ขึ้นกับจังหวัดน่าน ภายหลังการปรับปรุงและพัฒนาเส้นทางเชื่อมโยงจังหวัดน่านและเมืองหลวงพระบาง (ผ่านเส้นทางจอมเพชร) เพื่อเสนอแนะแนวทางในการสร้างประโยชน์จากการพัฒนาเส้นทางน่าน - หลวงพระบาง และแนวทางในการรับมือกับผลกระทบในเชิงลบที่อาจเกิดขึ้น จากการสุ่มเก็บตัวอย่างแบบสอบถามจากประชาชนและพาณิชยกรรมในจังหวัดน่าน การ สัมภาษณ์เชิงลึกกับบุคคลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และการวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิประกอบกับหลัก วิชาการในด้านที่เกี่ยวข้อง คณะผู้วิจัยพบว่าส่วนใหญ่เห็นด้วยกับการเกิดเส้นทางน่าน-หลวงพระบาง เนื่องจากเห็นว่าจะทา ให้เกิดการขยายตัวทางเศรษฐกิจผ่านการท่องเที่ยวของจังหวัดน่านดีขึ้น อย่างไรก็ ตาม ผลกระทบที่บางส่วนกังวลคือเรื่องปัญหาสิ่งแวดล้อมและการเข้ามาของคนต่างถิ่นที่จะเพิ่มมากขึ้น การวิเคราะห์ผลกระทบโดยอาศัยกรอบแนวคิดทางทฤษฎีประกอบกับข้อมูลทุติยภูมิจาก หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง คณะผู้วิจัยพบว่าประสิทธิภาพของเส้นทางน่าน-หลวงพระบางนั้นสูงกว่าเส้นทาง อื่นๆที่เกี่ยวข้องกับโครงการระเบียงเศรษฐกิจเส้นรองในโครงการความร่วมมือวงกลมเศรษฐกิจล้านนา ตะวันออก-ล้านช้าง แต่ประสิทธิภาพยังต่า กว่าโครงการระเบียบเศรษฐกิจเหนือ-ใต้ (เส้น R3A) ประกอบ กับเส้นทางและโครงสร้างพื้นฐานในฝั่ง จังหวัดน่านไปยังเมืองหลวงพระบางยังคงมีข้อจากัด ทาให้การ เดินทางและการขนส่งต้องใช้เวลานานและมีความยากลา บากมากขึ้น เกษตรแปรรูป และภาคบริการจะเป็นโอกาสของจังหวัดน่านในการใช้ประโยชน์ทางเศรษฐกิจที่จะ เกิดขึ้นจากเส้นทางนี้ อย่างไรก็ตาม การขาดการมีส่วนร่วมและแบ่งปันข้อมูลระหว่างหน่วยงานภาครัฐ และภาคประชาชนที่เกี่ยวข้อง และการให้ภาคประชาชนและผู้ประกอบการรายย่อยเข้ามาส่วนร่วมใน การกา หนดนโยบาย อาจเป็นอุปสรรคในการใช้เส้นทางน่าน-หลวงพระบางให้ได้ประโยชน์สูงที่สุด ผลประโยชน์ที่ชัดเจนที่สุดจากโครงการเส้นทางดังกล่าวจะมาจากภาคบริการ โดยเฉพาะการ ท่องเที่ยวและธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว เช่น โรงแรม ร้านอาหาร บริการนาเที่ยว ซึ่งมีความ จา เป็นที่ภาครัฐจะต้องให้ข้อมูลที่ถูกต้องเพื่อให้ประชาชนในพื้นที่ตระหนักถึงการใช้ประโยชน์ที่เป็นไปได้ สา หรับผลกระทบทางสังคมและวัฒนธรรมทางลบอาจมีเพียงเล็กน้อย และยังไม่ส่งผลในระยะสัน้ โดยผลกระทบจะชัดเจนขึ้นเมื่อเส้นทางมีการปรับปรุงเสร็จเรียบร้อย แต่ปัญ หาสิ่งแวดล้อมอาจจะมีแนวโน้มระดับความรุนแรงมากขึ้น โดยเฉพาะปัญหาการบุกรุกพื้นที่ป่า และปัญหาการกาจัดขยะชุมชน และขยะอันตรายที่เกิดตามการขยายตัวของชุมชน เพื่อให้เกิดการใช้ประโยชน์จากการใช้เส้นทางน่าน-หลวงพระบางเป็นไปอย่างเต็มที่ และเพื่อ เป็นการบรรเทาผลกระทบทางลบที่อาจจะเกิดขึ้น คณะผวูิ้จัยได้เสนอยุทธศาสตร์ ทัง้ ยุทธศาสตร์ในระยะ สัน้ ระยะกลางและระยะยาวรวม 5 ด้าน ได้แก่ 1) การพัฒนาความเชื่อมโยงเพื่อความสะดวกในการ เดินทางและการขนส่งสินค้า2) การพัฒนาระบบสาธารณูปโภคและโครงสร้างพื้นฐานเพื่อการผลิต3) การ พัฒนาระบบสาธารณูปโภคและโครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับการขยายตัวของชุมชนและจังหวัด4) การ เพมิ่ โอกาสในการใช้ประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจและ 5) การบรรเทาผลกระทบเชิงลบทางด้านสังคมและ วัฒนธรรม

This study considers the economic, social, cultural and environmental impacts that might occur to Nan provinceafter the improvement and development of road linkages between Nan province and Luangprabang (via Jomped route). The goal of this tudy is to provide suggestions and propose plan for Nan province to reap benefits from such road linkages as well as how to alleviate the negative impacts that might occur from such road project. According to the surveys with households and enterprises in Nan Province, the in-depth interviews with relevant stakeholders and the analyses of related secondary data, we find that the Nan-Luangprabang route has more economic capabilities than other related routes under the project of “The economic circle among Lan-Xang, Nan, and Eastern Lanna.” However, such road project still has lower economic benefits than R3A under the North-South Economic Corridor.Moreover, road linkages and basic infrastructure along the route are limited and poolyr developed in some parts. As a result, travel and transportation might take longer time, thusinconvenience in practice. Furthermore, we find that agricultural and agricultural processing sectors have high potential to attain benefits from the road linkage project. However, lack of coordination and information exchange between households and provincial government as well as lack of household and microenterprise involvement in policy formation might hinder utilization of such project. The substantial benefit from this road project is the service sector, particularly in tourism and related sectors such as hotels, restaurants, and tour coordinating services.It is important for provincial government agencies to provide accurate information to Nan communities so that they can realize and utilize such economic opportunities. The social and cultural impacts arelimited and may not be visible in the short run. However, the effect should be more substantial after the road linkage project is completed.In contrast, environmental problems in the short run might be amplified as a result of the road project, especially in deforestation and the management of waste and hazardous waste from the expansion of community’size. ` To promote the economic utilization and alleviate the negative impact of the Nan- Luangprabang road linkages, we propose 5 strategic plans for short, medium and long terms: (1) the improvement of physical connectivity to facilitate travelling and transportation, (2) the improvement of basic infrastructure and utilities to support production activities, (3) the improvement of basic infrastructure and utilities for the expansion of communities, (4) the promotion of economic utilization of the project and (5) the alleviation of social and cultural negative impacts.