การศึกษาการจัดการเรียนการสอนและประสิทธิผลของโรงเรียนทางเลือก

Abstract

การวิจัยครังนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาลักษณะการจัดการเรียนการสอน 2) เพื่อศึกษา การจัดทรัพยากรทางการศึกษา และ 3) เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโรงเรียนทางเลือก วิธีการวิจัย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้การศึกษาวิจัยจากเอกสาร การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก และ การสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม ซึ่งมีกลุ่มตัวอย่าง คือ กลุ่มผู้บริหารโรงเรียน กลุ่มครูผู้สอน และกลุ่ มผู้ปกครอง จาก 7 โรงเรียนตาม 7 แนวคิดในการจัดการศึกษา ได้แก แนวคิดการเรียนรู้เพื่อสร้างสรรค์ ด้วยปัญญา แนวคิดวิถีพุทธ แนวคิดนีโอฮิวแมนนิสต์ แนวคิดไฮสโคป แนวคิดวอลดอร์ฟ แนวคิดเรกจิโอ เอมิเลีย และแนวคิดมอนเตสซอรี่ ผลการศึกษาพบว่า โรงเรียนทางเลือกทุกโรงเรียนมีลักษณะการจัดการเรียนการสอนที่มุ่งเน้น ผู้เรียนเป็นสําคัญโดยคํานึงถึงความแตกต่างด้านศักยภาพของผู้เรียนแต่ละคน การเรียนรู้ผ่านการลงมือทํา และการจัดกิจกรรมส่งเสริมทักษะอย่างหลากหลาย แต่การจัดการเรียนการสอน ที่แตกต่างกัน คือ การจัดเนื้อหาสาระการเรียนรู้ รูปแบบการจัดกิจกรรม และวิธีการประเมินผล ผู้เรียน สําหรับการจัดทรัพยากรทางการศึกษานั้นโรงเรียนทางเลือกส่วนใหญ่จัดให้มีการใช้สื่อ อุปกรณ์ และการสร้างบรรยากาศให้เอื้อต่อการเรียนรู้ สําหรับแหล่งที่มาของรายได้ การคัดเลือก ครูผู้สอน การจัดสภาพแวดล้อมของโรงเรียนและห้องเรียน และการใช้เทคโนโลยีสําหรับการเรียนรู้ ของแตละโรงเรียนมีความแตกต่างกน การศึกษาประสิทธิผลของโรงเรียนทางเลือก พบว่า กลุ่มตัวอย่างผู้ปกครองของทุกโรงเรียน มีความพึงพอใจตอแนวคิด วิธีการเรียนการสอน คุณลักษณะของครูผู้สอนและผู้บริหาร และ ผลลัพธ์ที่เกิดขึนกับผู้เรียน แต่ยังคงมีผู้ปกครองบางส่วนที่มีความกังวลใจต่อโรงเรียนทางเลือกเรื่อง การเข้าศึกษาต่อ และการปรับตัวของนักเรียน ผลการประเมินคุณภาพภายนอกสถานศึกษา จาก สมศ.ของทุกโรงเรียนมีผลการประเมินเฉลี่ยอยูในระดับดีถึงดีมาก นอกจากนีโรงเรียนทางเลือกยังได้รับ การยอมรับให้เป็นรูปแบบที่จะนําไปใช้ และได้มีการเผยแพร่นวัตกรรมของโรงเรียนโดยการเป็น วิทยากรและที่ปรึกษาให้กับหน่วยงานที่สนใจนํานวัตกรรมไปปรับใช้ แต่จากการศึกษายังคงพบว่า นักเรียนที่สามารถเข้าถึงการศึกษาในโรงเรียนทางเลือกเป็นนักเรียนที่ผู้ปกครองมีความสามารถใน การจ่ายเท่านั้น ข้อเสนอแนะหลักของการศึกษา คือรัฐบาลและหน่วยงานภาครัฐที่เกยวข้องควรทบทวน กฎระเบียบที่เป็นอุปสรรคต่อการจัดการศึกษาของโรงเรียนทางเลือก และควรสนับสนุนให้ นักเรียนที่ครอบครัวมีรายได้น้อยมีโอกาสเข้าถึงการศึกษาในโรงเรียนทางเลือก