ปลาตะเพียนใบลาน : ศิลปะและภูมิปัญญาชาวบ้านในจังหวัดพระนครศรีอยุธยากับความอยู่รอดในระบบการตลาดแบบเสรี
by บุญส่ง เรศสันเทียะ
Title: | ปลาตะเพียนใบลาน : ศิลปะและภูมิปัญญาชาวบ้านในจังหวัดพระนครศรีอยุธยากับความอยู่รอดในระบบการตลาดแบบเสรี |
Other title(s): | Platapienbailan : arts and intellects of people in Phanakorn Si Ayutthaya Province to survive in a free market system |
Author(s): | บุญส่ง เรศสันเทียะ |
Advisor: | จุรี วิจิตรวาทการ |
Degree name: | รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต |
Degree level: | Master's |
Degree department: | คณะรัฐประศาสนศาสตร์ |
Degree grantor: | สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ |
Issued date: | 2010 |
Digital Object Identifier (DOI): | 10.14457/NIDA.the.2010.4 |
Publisher: | สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ |
Abstract: |
วิทยานิพนธ์เรื่องปลาตะเพียนใบลาน : ศิลปะและภูมิปัญญาชาวบ้านในจังหวัด พระนครศรีอยุธยากับความอยู่รอดในระบบการตลาดแบบเสริมวัตถุประสงค์เพื่อ(1) เพื่อศึกษาถึงภูมิหลังและความเป็นมาของปลาตะเพียนใบลาน (2) เพื่อศึกษาถึงการดำรงอยู่ในปัจจุบันของปลา ตะเพียนใบลาน (3) เพื่อศึกษาถึงแนวโน้มในอนาคตของปลาตะเพียนใบลาน โดยผู้วิจัยกำหนดขอบเขตการวิจัยเฉพาะปลาตะเพียนใบลานหัตถกรรมพื้นบ้านของ ชาวบ้านในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาและกำหนดกลุ่มตัวอย่าง เฉพาะชาวบานในชุมชนหัวแหลม ตำบลท่าวาสุกรี อําเภอพระนครศรีอยุธยาเท่านั้นใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพQualitative Research) โดยใช้เครื่องมือวิจัยดังนี้การศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องDocumentary Research) การสังเกตแบบมีส่วนร่วม (Participatory action research) และการสัมภาษณ์บุคคลผู้ให้ข้อมูลสำคัญ Key Informants Interviews) จากผลการเก็บรวบรวมข้อมูลการวิจัยและผลการวิเคราะห์ข้อมูล ดังกล่าว พบว่า 1) ปลาตะเพียนใบลานมีที่มาจากแนวคิดและความเชื่อของคนในสมัยโบราณว่า คนในภาคใต้ใช้ใบต้นจากหรือใบมะพร้าวสดมาสานเป็นรูปปลาผูกไว้ที่ปลายเสาหน้าบ้านของตน ในทุกครั้งที่คนในครอบครัวออกไปหาปลาในทะเลเพื่อบอกกล่าวขอให้พระเจ้าคุ้มครองให้ ปลอดภัยกลับมาบ้านแนวความเชื่อในพื้นที่แถบภาคกลางที่เชื่อว่าการสานปลาที่เลียนแบบรูปร่าง ของปลาตะเพียนพบมากในลุ่มแม่น้ำภาคกลางแสดงถึงความอุดมสมบูรณ์และเจริญรุ่งเรืองนอกจากนั้นยังมีแนวความเชื่ออีกว่าการสานปลาแล้วนำมาแขวนไว้ เหนือเปลนอนของเด็กๆจะทํา ให้เด็กลี้ยงง่ายโตเร็วเหมือนปลาและการแขวนปลาสานยังช่วยป้องกันภูตผีไม่ให้มารบกวนเด็กๆ อีกด้วย 2) ชาวบ้านในชุมชนหัวแหลมที่ส่วนใหญ่เป็นมุสลิมสืบทอดงานฝี มือการทำปลาตะเพียนใบลานมาจากรุ่นพ่อแม่มายาวนานมากกว่า 200 ปีมาแล้วเมื่อก่อนทำขึ้นเพื่อแขวนประดับ บ้านเรือนให้สวยงาม ต่อมามีผู้นิยมซื้อปลาตะเพียนใบลานไปแขวนในบ้านมากขึ้นจึงมีผู้ที่ทําอาชีพ สานปลาตะเพียนใบลานจำหน่ายและมีการพัฒนารูปแบบลวดลายสีสันใหสวยงามขึ้นตามลำดับ ในปัจจุบันคนรุ่นใหมไม่นิยมทําปลาตะเพียนใบลาน 3) แนวโน้มในอนาคตจากผลการวิเคราะห์ปัจจยที่เกี่ยวข้องทั้งปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอกปรากฏว่ามีแนวโน้มว่าปัจจยภายในทั้งผู้ผลิต วัตถุดิบ รายได้แหล่งจำหน่ายและราคาจำหน่าย รวมถึงปัจจัยภายนอกทั้งผู้บริโภค สินคาทดแทนค่านิยมสมัยใหม่นโยบายภาครัฐ และความเชื่อเกี่ยวกับปลาตะเพียนใบลานมีแนวโนมที่จะส่ง ผลให้หัตถกรรมการสานปลาตะเพียน ใบลานศิลปะและภูมิปัญญาของชาวบ้านในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาไม่สามารถดำรงอยู่ได้และ อาจสูญหายไปจากสังคมไทยได้ในที่สุด ข้อเสนอแนะจากการศึกษา 1) ด้านผู้ผลิตปลาตะเพียนใบลาน หน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องต้องส่งเสริมให้ ประชาชนในพื้นที่ตระหนกถึงคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ต้องอนุรักษ์ดูแลรักษาให้คงอยู่คู่สังคม ต่อไป ส่งเสริมด้านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมชุมชนเพื่อให้ประชาชนมีส่วนร่วมและ เพิ่ มรายได้ให้เพียงพอต่อการดำรงชีพ 2) ด้านวัตถุดิบที่ใช้ในการทําปลาตะเพียนใบลาน หน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์ป่าไม้ต้องส่งเสริมให้มีการปลูกต้นลานทดแทนต้นลานตามธรรมชาติให้มากขึ้นและ ป้องกันการตัดทำลาย ต้นลานในธรรมชาติรวมถึงสร้างจิตสํานึกให้ประชาชนคำนึงถึงคุณค่าทาง ธรรมชาติของต้นลานต่อไป 3) ด้านผลิตภัณฑ์ ปลาตะเพียนใบลาน หน่วยงานด้านการส่งเสริมสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ต้องให้ความสำคัญกับการจัดทำนโยบายเกี่ยวกับสินค้าผลิตภัณฑ์ ชุมชน ที่มีอยู่เป็น จํานวนมากในแทบทุกพื้นที่ของประเทศไทยการส่งเสริมสินค้าชุมชนนอกจากเป็นการรักษาภูมิ ปัญญาท้องถิ่นของชาวบ้านทั่วไปแล้วยังเป็นการส่งเสริมอาชีพให้เกิดแก่ชุมชนประชาชนเพิ่มมาก ขึ้นอีกด้วย |
Description: |
วิทยานิพนธ์ (รป.ม.)--สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, 2010 |
Subject(s): | ปลาตะเพียนใบลาน -- การตลาด
ธุรกิจชุมชน -- ไทย พระนครศรีอยุธยา ภูมิปัญญาชาวบ้าน -- ไทย พระนครศรีอยุธยา เครื่องจักสาน -- ไทย -- พระนครศรีอยุธยา |
Resource type: | วิทยานิพนธ์ |
Extent: | 179 แผ่น |
Type: | Text |
File type: | application/pdf |
Language: | tha |
Rights: | ผลงานนี้เผยแพร่ภายใต้ สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0) |
URI: | http://repository.nida.ac.th/handle/662723737/1152 |
Files in this item (CONTENT) |
|
View ทรัพยากรสารสนเทศทั้งหมดในคลังปัญญา ใช้เพื่อประโยชน์ทางการเรียนการสอนและการค้นคว้าเท่านั้น และต้องมีการอ้างอิงแหล่งที่มาทุกครั้งที่นำไปใช้ ห้ามดัดแปลงเนื้อหา และทำสำเนาต่อ รวมถึงไม่ให้อนุญาตนำไปใช้ประโยชน์เพื่อการค้า ไม่ว่ากรณีใด ๆ ทั้งสิ้น
|
This item appears in the following Collection(s) |
|
|