รูปแบบการจัดการความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมเครื่องจักสาน : กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชน จังหวัดนครราชสีมา
by กนกพร ฉิมพลี
Title: | รูปแบบการจัดการความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมเครื่องจักสาน : กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชน จังหวัดนครราชสีมา |
Other title(s): | Knowledge management models for local wisdom in wickerwork handicrafts : a case study of local community enterprises in Nakhon Ratchasima Province |
Author(s): | กนกพร ฉิมพลี |
Advisor: | สากล จริยวิทยานนท์, อาจารย์ที่ปรึกษา |
Degree name: | ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต |
Degree level: | ปริญญาเอก |
Degree discipline: | พัฒนาสังคมและการจัดการสิ่งแวดล้อม |
Degree department: | คณะพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม |
Degree grantor: | สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ |
Issued date: | 2012 |
Digital Object Identifier (DOI): | 10.14457/NIDA.the.2012.50 |
Publisher: | สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ |
Abstract: |
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการจัดการความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมเครื่องจักสาน : กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชน จังหวัดนครราชสีมามีวิธีดําเนินการวิจัยโดย การศึกษาจากเอกสารอ้างอิงและการศึกษาภาคสนามในกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเป้าหมาย 4 กลุ่ม ได้แก่ 1) วิสาหกิจชุมชนกลุ่มสานหมวกใบตาลบ้านคล้า อําเภอพิมาย 2) วิสาหกิจชุมชนกลุ่มจัก สานผักตบชวา อําเภอจักราช 3) วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบิงมิตรภาพ อําเภอโนนสูง และ 4) วิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิตภัณฑ์จากใบตาลบ้านยายพา อําเภอชุมพวง การเก็บรวบรวมข้อมูลใช้การสังเกตแบบมีส่วนรวมและไม่มีส่วนร่วม ไม่ตํ่ากว่า 3 ครั้ง การสัมภาษณ์เชิงลึกจำนวน 20 คน การสนทนากลุ่ม (Focus Group) โดยแบ่งรูปแบบการจัดสนทนากลุ่มเป็น 2 ลักษณะคือ ลักษณะที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ กลุ่มละประมาณ 3 ครั้งครั้งละ 4-9 คน ผู้ให้ข้อมูลที่สําคัญรวมทั้งหมด 52 คน จากการศึกษารูปแบบการจัดการความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมเครื่อง จักสาน มีองค์ประกอบที่สําคัญ 3 ประการ คือ ความรู้ภูมิปญญาท้องถิน กระบวนการจัดการความรู้และเงื่อนไขที่มีผลต่อการจัดการความรู้ ผลการศึกษาพบว่า 1) ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมเครื่องจักสานเกี่ยวข้องกับความรู้ความสามารถและประสบการณ์ที่บรรพบุรุษได้สร้างสรรค์และถ่ายทอดสืบต่อกันมา จนกลายเป็นองค์ความรู้ประจําท้องถิ่นที่ผ่าน กระบวนการเรียนรู้ทางสังคมและการปลูกฝังวิธีคิด การดำเนินชีวิตประจำวันให้แก่ลูกหลาน เพื่อ ปฏิบัติสืบต่อกันมา 2) กระบวนการจัดการความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรม เครื่องจักสาน ประกอบไปด้วย 5 ขั้นตอนที่สําคัญได้แก่ (1) การกําหนดความรู้เกี่ยวกับการกําหนด ผลิตภัณฑ์ผ่านการคัดและตัดสินใจร่วมกันของสมาชิกกลุ่ม จากนั้นจึงนำไปสู่ (2) การแสวงหา และยึดกุมความรู้ที่มาจากภายในกลุ่มและภายนอก เพื่อให้เกิดความรู้เฉพาะของกลุ่ม และ นําไปสู่ (3)การแลกเปลี่ยนความรู้อย่างไม่เป็นทางการ โดยเฉพาะการแลกเปลี่ยนความรู้ภายในกลุ่ม เพื่อให้สมาชิกมีความรู้และทักษะในการผลิตมากขึ้น และเป็นที่มาของ (4) การจัดเก็บความรู้ในตัวบุคคลและ (5) การถ่ายทอดความรู้มีรูปแบบการถ่ายทอดอย่างเป็นทางการและไม่เปนทางการโดยกระบวนการจัดการความรู้ดังกล่าวมีลักษณะเป็นวงจรทเมี่อถ่ายทอดความรู้ แล้วสามารถย้อนกลับไปกำหนดความรู้ในรูปแบบอื่นๆ ได้อย่างต่อเนื่องและ 3) เงื่อนไขที่ทําให้การจัดการความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรมเครื่องจักสานประสบความสำเร็จมี 4 เงื่อนไขที่สําคัญได้แก่ (1) ความรู้ด้านการจัดการความรู้ (2)วัฒนธรรมองค์การ (3) ภาวะผู้นํา และ (4) โครงสรางพื้นฐานรวมไปถึงข้อคนพบสำคญของการวิจัยคือ “การพึ่งตนเอง ” ของ กลุ่มวสาหกจชมชนทผลี่ตเครื่องจักสานซึ่งจากองคประกอบหลักทั้ง 3 ประการนั้นนําไปสู่การพึ่งตนเองของกลุ่มองค์การชุมชนได้อย่างเหมาะสมโดยมหลักการที่สําคัญได้แก่การมีผู้นําที่ เข้มแข็งมีความสามัคคีการยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียงในการดำเนินชีวิตและการมีใจรักในด้านการจักสาน |
Description: |
วิทยานิพนธ์ (ปร.ด. (พัฒนาสังคมและการจัดการสิ่งแวดล้อม))--สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, 2012 |
Subject(s): | การบริหารองค์ความรู้
ภูมิปัญญาชาวบ้าน |
Resource type: | ดุษฎีนิพนธ์ |
Extent: | 13, 372 แผ่น ; 30 ซม. |
Type: | Text |
File type: | application/pdf |
Language: | tha |
Rights: | ผลงานนี้เผยแพร่ภายใต้ สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0) |
URI: | http://repository.nida.ac.th/handle/662723737/1197 |
Files in this item (CONTENT) |
|
View ทรัพยากรสารสนเทศทั้งหมดในคลังปัญญา ใช้เพื่อประโยชน์ทางการเรียนการสอนและการค้นคว้าเท่านั้น และต้องมีการอ้างอิงแหล่งที่มาทุกครั้งที่นำไปใช้ ห้ามดัดแปลงเนื้อหา และทำสำเนาต่อ รวมถึงไม่ให้อนุญาตนำไปใช้ประโยชน์เพื่อการค้า ไม่ว่ากรณีใด ๆ ทั้งสิ้น
|
This item appears in the following Collection(s) |
|
|