การวางแผนปฏิบัติการ การกำกับติดตามและการประเมินผลการปฏิบัติงานของหัวคะแนนระดับตำบล : กรณีการวิจัยปฏิบัติการในเขตเลือกตั้ง ค จังหวัดนครศรีธรรมราช

Abstract

ในการรณรงค์หาเสียงเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ของพรรคการเมือง หรือผู้สมัครรับเลือกตั้งในระดับเขตเลือกตั้ง นอกจากบุคลากร การเงิน และอื่น ๆ การจัดการรณรงค์หาเสียงเลือกตั้ง รวมทั้งการวางแผนงาน กำหนดยุทธศาสตร์และยุทธวิธีนับเป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุด ที่จะชนะการเลือกตั้งในด้านบุคลากร โดยเฉพาะหัวคะแนนเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในกระบวนการรณรงค์หาเสียง ดังนั้น เพื่อจะให้มีการรณรงค์หาเสียงอย่างเป็นระบบและสร้างความชัดเจนในการทำแผนปฏิบัติการของหัวคะแนน ผู้วิจัย จึงได้ศึกษาจากตัวแบบการวางแผนปฏิบัติการการกำกับติดตาม และการประเมินผลการปฏิบัติงานของหัวคะแนน จากการฝึกอบรมหลักสูตร "ผู้จัดการการรณรงค์หาเสียงเลือกตั้ง" โครงการวิชาการเพื่อสร้างสรรค์ประชาธิปไตย โดยคณะพัฒนาสังคม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) ร่วมกับ สถาบันเทคโนโลยีสังคม (เกริก) เมื่อวันที่ 15-17 กรกฎาคม 2535 โดยทำการศึกษาวิจัยเชิงปฏิบัติการ ด้วยวิธีการปฏิบัติจริงร่วมกับผู้ปฏิบัติงานศูนย์อำนวยการเลือกตั้งในเขตเลือกตั้ง ค. จังหวัดนครศรีธรรมราช ในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร วันที่ 13 กันยายน 2535.

จากการศึกษาพบว่า ตัวแบบที่ใช้ในการรณรงค์แบ่งพื้นที่เป้าหมายเป็น 3 เขตยุทธศาสตร์ คือ เขตยุทธศาสตร์-เรา, เขตยุทธศาสตร์-เป็นกลาง, เขตยุทธศาสตร์-เขา และแบ่งห้วงเวลาการรณรงค์เป็น ต้นฤดูการรณรงค์ (ระหว่างวันที่ 2-22 สิงหาคม 2535) กลางฤดูรณรงค์ (ระหว่างวันที่ 23-29 สิงหาคม 2535) และปลายฤดูรณรงค์ (ระหว่างวันที่ 30 สิงหาคม-12 กันยายน 2535)

กิจกรรมในการรณรงค์แบ่งได้ดังนี้

การรณรงค์ด้านกว้าง คือ การใช้สื่อโฆษณา ได้แก่ คัดเอาท์ แผ่นป้าย โปสเตอร์ ใบปลิว การ์ด รถโฆษณา การฉายวีดีโอ และการใช้สื่อปราศรัย ได้แก่ ปราศรัยย่อยกับปราศรัยใหญ่ กิจกรรมเหล่านี้ในแต่ละเขตพื้นที่ยุทธศาสตร์ จะดำเนินการเหมือนกัน ยกเว้นการฉายวีดีโอจะเน้นในเขตยุทธศาสตร์-เรา.

การรณรงค์ด้านลึก คือ การรณรงค์แบบเจาะจงไปยังกลุ่มเป้าหมาย ดังนั้น ในแต่ละเขตยุทธศาสตร์ กิจกรรมจะแตกต่างกัน คือ ในเขตยุทธศาสตร์-เรา กิจกรรมหลักคือ การประชุมกลุ่มย่อย การกระชับองค์กรจัดตั้ง การเยี่ยมเยียน เคาะประตู การร่วมงานสังคมประเพณี และการรักษาฐานคะแนน สำหรับในเขตยุทธศาสตร์-เป็นกลาง กิจกรรมหลักคือ การค้นหาตัวแทนหัวคะแนน จัดตั้งองค์กร การช่วงชิงมวลชน และในเขตยุทธศาสตร์-เขา กิจกรรมหลัก คือ การเฝ้าระวังเกาะติดการเคลื่อนไหวของคู่แข่ง การตัดทอนบทบาทหัวคะแนนและการช่วงชิงแกนหัวคะแนนฝ่ายคู่แข่ง.

ด้านการบริหารแผน คือ การจัดการเรื่องอื่น ๆ เช่น การกำกับติดตามการปฏิบัติงานของอาสาสมัคร การรายงานผลการปฏิบัติงานตามแผน และการวิเคราะห์ประเมินสถานการณ์ในพื้นที่ตำบลที่รับผิดชอบ.

ในส่วนของตัวแบบการกำกับติดตามการปฏิบัติงานของหัวคะแนน จะประกอบไปด้วยสองส่วนคือ ส่วนที่กำกับติดตามเรื่องเป้าเวลา และส่วนของเงื่อนไขสนับสนุน เป็นการจัดระบบแจ้งเตือนและตรวจเช็ค โดยแบ่งเป็น เสร็จก่อนเวลากำหนด ทันเวลา และช้ากว่าเวลากำหนด โดยมีเงื่อนไข จากสถานการณ์หรือเรา (หัวคะแนน) หรือเขา (บุคคลอื่น)

การประเมินผลการปฏิบัติงานของหัวคะแนน มีการประเมิน 3 ระยะ คือ ประเมินก่อนการปฏิบัติการ โดยใช้การสำรวจฐานคะแนนนิยม ดำเนินในช่วงต้นฤดูการรณรงค์ เมื่อผู้สมัครได้เบอร์ประเมินระหว่างการปฏิบัติการโดยใช้การสำรวจฐานคะแนนนิยม ครั้งที่สองดำเนินการช่วงปลายของฤดูการรณรงค์ และนำผลการประเมินมาปรับยุทธวิธี และชี้นำการปฏิบัติงาน และสุดท้าย คือการประเมินผลหลังการปฏิบัติการ โดยการเปรียบเทียบคะแนนจากผลการเลือกตั้งกับเป้าคะแนนชนะ โดยแบ่งเป็น 3 ระดับ คือ สูงกว่าเป้า บรรลุเป้า และต่ำกว่าเป้า.

ผลการวิจัย จากการนำเอากระบวนการวางแผนไปใช้ในการรณรงค์หาเสียงเลือกตั้งอย่างครบวงจรและเป็นระบบ โดยเริ่มตั้งแต่การวางแผนปฏิบัติการ การนำแผนไปปฏิบัติ โดยมีการกำกับติดตาม และท้ายสุดมีการประเมินผล ทำให้ผู้สมัครสามารถบรรลุเป้าหมายที่ต้องการ คือ ชนะการเลือกตั้ง ได้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั้งทีม (3 คน)