จิตสำนึกและพฤติกรรมการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าต้นน้ำ อันเกิดจากการมีส่วนร่วมในโครงการตามกรอบแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง : กรณีศึกษา ชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยง หมู่บ้านป่าละอูในโครงการหมู่บ้านสหกรณ์ห้วยสัตว์ใหญ่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

Abstract

งานวิจัยชิ้นนี้เป็นการศึกษาแบบผสมระหว่างเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ โดยมีวัตถุ ประสงค์เพื่อศึกษาระดับการมีส่วนร่วมในโครงการตามกรอบแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงของชาว ไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยง ที่มีผลต่อระดับจิตสํานึกและระดับพฤติกรรมการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าต้นน้ํา และศึกษาระดับจิตสํานึกฯ ที่มีผลต่อระดับพฤติกรรมในการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าต้นน้ํา รวม ทั้งศึกษาปัจจัยส่วนบุคคลที่มีผลต่อระดับการมีส่วนร่วมในโครงการฯ ระดับจิตสํานึกฯ และระดับ พฤติกรรมฯ โดยรวบรวมข้อมูลจากแบบสอบถามกึ่งสัมภาษณ์การสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกต พฤติกรรมและสภาพแวดล้อม และเอกสารจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนข้อมูลสารสนเทศ ทางภูมิศาสตร์โดยใช้โปรแกรมสําเร็จรูปทางสังคมศาสตร์ (SPSS) ในการวิเคราะห์ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่ามัชฌิมเลขคณิต ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ส่วนการทดสอบสมมติฐานใช้สถิติเปรียบ เทียบความแตกต่างของค่าเฉลี่ย (t–test) และการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (F–test) ที่ระดับนัยสําคัญทางสถิติ 0.05 ประกอบกับการทดสอบความแตกต่างของค่าคะแนนเฉลี่ยเป็น รายคู่ด้วยวิธี Least –Significant Different: LSD ซึ่งสรุปผลได้ดังนี้ กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดมีคะแนนเฉลี่ยการมีส่วนร่วมในโครงการตามกรอบแนวคิด เศรษฐกิจพอเพียงในระดับดีมีคะแนนเฉลี่ยระดับจิตสํานึกอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าต้นน้ําในระดับ ปานกลาง และคะแนนเฉลี่ยระดับพฤติกรรมการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าต้นน้ําในระดับสูง การทดสอบสมมติฐาน สรุปได้ว่า ระดับการมีส่วนร่วมฯ มีผลต่อระดับจิตสํานึกฯ ดังนี้กลุ่มตัวอย่างที่มี ส่วนร่วมฯ ระดับดีและ ดีมาก มีจิตสํานึกฯ ในระดับสูง กลุ่มตัวอย่างที่มีส่วนร่วมฯ ระดับปาน กลาง และ ไม่ดีมีจิตสํานึกฯ ในระดับปานกลาง สําหรับระดับการมีส่วนร่วมฯ มีผลต่อระดับ พฤติกรรมฯ ดังนี้กลุ่มตัวอย่างที่มีการมีส่วนร่วมฯ ระดับดีมาก ดีปานกลาง และไม่ดีต่างมี พฤติกรรมฯ ในระดับสูง ส่วนระดับจิตสํานึกฯ มีผลต่อระดับพฤติกรรมฯ ดังนี้กลุ่มตัวอย่างที่มีจิตสํานึกฯ ระดับปานกลาง และ สูง มีพฤติกรรมฯ ในระดับสูง ส่วนกลุ่มที่มีจิตสํานึกฯ ระดับต่ำ มีพฤติกรรมฯ ในระดับปานกลาง ด้านปัจจัยส่วนบุคคล สรุปได้ดังนี้รายได้ส่วนบุคคล มีผลต่อ ระดับการมีส่วนร่วมฯ และระดับจิตสํานึกฯ ในขณะที่จํานวนที่ดินทํากิน มีผลต่อระดับการมีส่วน ร่วมฯ และระดับพฤติกรรมฯ ส่วนสิทธิบนที่ดินทํากิน มีผลต่อระดับการมีส่วนร่วมฯ ทั้งนี้จากผล การศึกษาถึงการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ป่าต้นน้ําเป้าหมาย เมื่อเปรียบเทียบตั้งแต่ปีพ.ศ. 2541 – 2549 สรุปได้ว่า พื้นที่ป่าต้นน้ําถูกทําลายลดลง และพื้นที่ป่าเสื่อมโทรมได้รับการฟื้นฟูมากขึ้น ป่าต้นน้ํามีความอุดมสมบูรณ์ขึ้น กล่าวโดยสรุป คือ การมีส่วนร่วมในโครงการตามกรอบแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง ก่อให้ เกิดจิตสํานึกและพฤติกรรมการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าต้นน้ํา ส่งผลให้สภาพพื้นที่ป่าต้นน้ํามีการ เปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่ดีขึ้น