ภาวะผู้นำของพระสงฆ์ในการบริหารการพัฒนาชุมชน : กรณีศึกษาพระครูโพธิวีรคุณ วัดโพธิการาม ตำบลโพนสูง อำเภอปทุมรัตน์ จังหวัดร้อยเอ็ด

Abstract

การวิจัยภาวะผู้นำของพระสงฆ์ในการบริหารการพัฒนาชุมชน: กรณีศึกษาพระครูโพธิวีรคุณใน คร้ังนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษารูปแบบภาวะผู้นำของพระครูโพธิวีรคุณในการบริหารการพัฒนาชุมชน 2) ศึกษาการบริหารการพัฒนาชุมชนตามแนวทางของพระครูโพธิวีรคุณ 3) ศึกษาปัญหาอุปสรรค ข้อเสนอแนะในภาวะผู้นำของพระสงฆ์ในการบริหารการพัฒนาชุมชน ในการศึกษาวิจยครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสม ท้ังเชิงคุณภาพ ท้ังเชิงปริมาณ ได้ทำการสัมภาษณ์เชิงลึกกับ 12 ท่านแบ่งเป็น 5 กลุ่มคือ 1) พระครูโพธิวีรคุณ 2) พระสงฆ์ 3 รูป 3) กรรมการวัดโพธิการาม 3 ท่าน 4) ผู้นำชุมชน 2 ท่าน 5) ชาวบ้าน 3 ท่านในเขตพื้นที่ตำบลโพนสูงอำเภอปทุมรัตต์ จังหวัดร้อยเอ็ดการวิเคราะห์ข้อมูลคร้ังนี้ใช้สถิติเชิงพรรณนา พร้อมทั้งได้ทำการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่าง เพื่อทำการแจกแบบสอบถาม คือ 1) พระสงฆ์, กรรมการวัด, ผู้นำชุมชน จำนวน 50 ท่าน 2) ชาวบ้าน จำนวน 200 ท่าน ผลการศึกษา พบว่ารูปแบบภาวะผู้นำของพระครูโพธิวีรคุณ มีรูปแบบภาวะผู้นำเป็นแบบ ประสาน คือ 1) ลักษณะพฤติกรรมโดยทั่วไปของท่านมีอัธยาศัยดีมีความเป็นกันเองกับทุกคนสร้าง ความอบอุ่นในการทํางาน 2) เน้นการปรึกษาหารือกับชุมชนก่อนการจัดงานเสมอ 3) การติดต่อ ประสานงานแต่ละคร้ัง ส่วนใหญ่ติดต่อลงไปยังหัวหน้างานแต่ถ้าหากเป็นงานเร่งด่วน ก็จะใช้การติดต่อ ไปยังลูกน้องโดยตรง 4) การสั่งงานคำนึงถึงเรื่องผลของงานมากกว่าเวลาและพร้อมยืดหยุ่นเพื่อให้งานเดินไปได้ 5) ด้านความผูกพันกับเพื่อนร่วมงาน ให้ความเป็นกันเองไม่ถือตัวให้โอกาสและสนับสนุน คนทำงานเสมอ 6) การประเมินผลการทำงานของลูกน้องจะพิจารณาจากความมุ่งมั่นตั้งใจ 7) การประเมินบุคคลจะพิจารณาในด้านการทำงานเป็นทีม 8) เรียนรู้จากขอบกพร่องและนำไปปรับปรุง 9) เมื่อเกิดความขัดแยงขึ้นจะหาทางแก้ไขและป้องกนั 10) การให้ทุกคนมีส่วนร่วม แม้ในโอกาสที่ไม่เหมาะสม กลายเป็นข้อด้อยของรูปแบบภาวะผู้นำเป็นแบบประสาน การบริหารการพัฒนาชุมชนตามแนวทางของพระครูโพธิวีรคุณมีดังนี้ 1) ด้านสังคม พบว่าท่าน นําแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ มาไว้ในวัด ชุมชนได้ใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่โดยใช้ลานวัดเป็นลานกีฬา 2) ด้านเศรษฐกิจ พบว่าท่านส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนอย่างเด่นชัด เช่น การมีสถาบันการเงินชุมชนกลุ่ม เลี้ยงผึ้งกลุ่มทำตุ๊กตา 3) ด้านการเมืองพบว่าท่านได้สนับสนุนให้คนในชุมชนแสดงความคิดเห็นได้โดยเสรีเปิดโอกาสให้ชาวบ้านมีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนของตน 4) ด้านวัฒนธรรม พบว่าท่านส่งเสริม สนับสนุนกิจกรรมสม่ำเสมอ จนเป็นศูนยกลางการติดต่อประสานงานทางศิลปวฒนธรรมของจังหวัดร้อยเอ็ด 5) ด้านสาธารณูปโภคและระบบนิเวศพบว่าท่านได้สนับสนุนให้สร้างอาคารเพื่อเป็นศูนย์ สาธารณสุขและประสานงานกับภาครัฐให้มีเจ้าหน้าที่มาดูแล 6) ด้านสิ่งแวดล้อมพบว่าส่งเสริมกิจกรรมพัฒนาชุมชนจัดสิ่งแวดล้อมให้ร่มรื่นปัญหาและอุปสรรคในการบริหารการพัฒนาชุมชน 1) การบริหารคนเช่นการมอบหมายงานที่ไม่เหมาะสมกับคน 2) การบริหารเงินขาดความชัดเจนในรายละเอียด ซึ่งอาจส่งผลต่องานเช่นการขาดการยอมรับการถูกครหา เป็นต้น ข้อเสนอแนะภาวะผู้นำของพระสงฆ์ ในการบริหารการพัฒนาชุมชน 1) หน่วยงานราชการควร จัดสัมมนาภาวะผู้นำแบบประสาน แก่พระสงฆ์นักพัฒนา อันจะก่อประโยชน์ในการเป็นผู้นำในการ บริหารการพัฒนาชุมชน 2) นำเสนอแนวทางการบริหารการพัฒนาชุมชนของพระครูโพธิวีรคุณ ให้กับ พระสงฆ์เพื่อเป็นประโยชน์ในการสร้างชุมชนเข้มแข็งสืบไป 3) หน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้อง ควรมีการร่วมมือกับทางชุมชนและวัด เพื่อส่งเสริมกิจกรรมของวัดและชุมชน 4) หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรให้การสนับสนุนกระตุ้นชุมชนอื่นในจงหวัดหรือภูมิภาคให้เกิดความเข้าใจ และเกิดมีลักษณะชุมชนเข้มแข็งเช่นนี้