ความสัมพันธ์ทางทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยาและการตกทอดทรัพย์สินของพระภิกษุ

Abstract

ความสัมพันธ์ทางทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยาจะต้องบังคับใช้กฎหมายที่มีผลใช้บังคับใน ขณะนั้นซึ่งประมวลกฎหมายที่บัญญัติให้บังคับใช้ในปัจจุบันนั้นคือประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ดังนั้นเมื่อสมรสถูกต้องตามกฎหมายและถ้าหากภายหลังสามีอุปสมบทเป็นพระภิกษุความสัมพันธ์ทาง ทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยาก็ยังคงมีผลบังคับใช้เนื่องจากว่ากฎหมายมิได้บัญญัติให้การสมรสเป็นอัน สิ้นสุดเพราะสามีอุปสมบทจึงมีประเด็นเรื่องการตกทอดทรัพย์สินของพระภิกษุตามมาตรา 1623 โดย วางหลักไว้ว่าทรัพย์สินที่พระภิกษุได้มาในระหว่างอุปสมบทเมื่อภายหลังท่านมรณภาพให้ทรัพย์สินตก เป็นสมบัติของวัดที่เป็นภูมิลาเนาของพระภิกษุ ดังนั้นทรัพย์สินที่ได้มาภายหลังอุปสมบทนั้นอาจแยก ตามความเป็นจริงนั้นคือได้ทรัพย์สินมาจากการทาบุญตามพระพุทธศาสนาและได้ทรัพย์สินมาโดยไม่ เกี่ยวกับการทาบุญตามพระพุทธศาสนาอย่างเช่นการได้รับมรดกจากบิดามารดาหรือการได้มาโดย เสน่หาโดยได้มาไม่เกี่ยวกับการนับถือเป็นพระภิกษุ และเมื่อภายหลังพระภิกษุมรณภาพนั้นโดยผล กฎหมายปัจจุบันบัญญัติให้ทรัพย์สินดังที่ได้อธิบายมาข้างต้นนี้ตกเป็นสมบัติของวัดที่เป็นภูมิลาเนาของ พระภิกษุทั้งหมด ซึ่งประเด็นการตกทอดทรัพย์สินในส่วนที่ไม่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนานี้น่าจะไม่เป็น ธรรมกับทายาทโดยธรรมของพระภิกษุที่กฎหมายบัญญัติให้ทรัพย์สินที่ได้มาโดยไม่เกี่ยวกับ พระพุทธศาสนาตกเป็นสมบัติของวัดที่เป็นภูมิลาเนาของพระภิกษุตามมาตรา 1623 บทกฎหมาย ดังกล่าวนี้เชื่อว่ามีที่มาจากแนวความคิดในกฎหมายดังเดิมของไทยคือกฎหมายตราสามดวง ดังนั้นจึงต้องศึกษากฎหมายในอดีตคือกฎหมายตราสามดวงที่เกี่ยวกับทรัพย์สินระหว่างสามี ภรรยาในกรณีที่สามีอุปสมบทเป็นพระภิกษุโดยกฎหมายที่บัญญัติไว้ในประเด็นดังกล่าวนั้นคือ กฎหมายลักษณะผัวเมียซึ่งเป็นหนึ่งในลักษณะกฎหมายตราสามดวงอย่างเช่น กฎหมายลักษณะผัวเมีย ในบทที่ 38 ที่วางหลักให้สินเดิมและสินสมรสตกเป็นของภรรยาและการสมรสเป็นอันสิ้นสุดนับตั้งแต่ สามีได้อุปสมบทแล้ว ซึ่งในประเด็นทรัพย์สินตามกฎหมายลักษณะผัวเมียเกี่ยวกับทรัพย์สินของสามีที่ ได้มาก่อนอุปสมบทนั้นตกเป็นของภรรยาทั้งหมดนับตั้งแต่ได้อุปสมบท และเมื่ออุปสมบทแล้วทรัพย์สิน ที่พระภิกษุได้มาในระหว่างอุปสมบทนั้นโดยผลของกฎหมายนั้นถือว่าเป็นทรัพย์สินของพระภิกษุ โดยเฉพาะและถ้าหากพระภิกษุมรณภาพทรัพย์สินที่ได้มาภายหลังอุปสมบททั้งหมดตกเป็นสมบัติของ วัดที่เป็นภูมิลาเนาของพระภิกษุตามกฎหมายตราสามดวงในลักษณะของกฎหมายลักษณะมรดกในบท ที่ 36 แต่เนื่องจากกฎหมายในปัจจุบันได้นากฎหมายในอดีตมาบังคับใช้เพียงบางส่วนเท่านั้น ฉะนั้น จึงมีประเด็นที่กฎหมายในปัจจุบันได้วางหลักไว้แตกต่างจากฎหมายในอดีตนั้นคือประเด็นเรื่องการ สิ้นสุดการสมรสและประเด็นเรื่องการตกทอดทรัพย์สินในกรณีที่สามีอุปสมบทเป็นพระภิกษุ ดังนั้น เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมในการแบ่งทรัพย์สินของพระภิกษุในปัจจุบันจึงมีข้อเสนอแนะว่าถ้าหาก ภรรยาไม่ต้องการอยู่ร่วมกันเป็นสามีภรรยาก็ควรอ้างเหตุของการฟ้องหย่าได้ตามมาตรา 1516 อนุ (4) ซึ่งเมื่อการสมรสเป็นอันสิ้นสุดก็ต้องแบ่งสินสมรสตามกฎหมาย และในประเด็นการตกทอดทรัพย์สิน ตามมาตรา 1623 นั้นก็ควรต้องแยกทรัพย์สินที่พระภิกษุได้มาระหว่างอุปสมบทว่าเป็นทรัพย์สินที่ ได้มาเนื่องจากความเป็นพระภิกษุที่มีผู้ศรัทธาในพระพุทธศาสนาถวายแก่พระในฐานะผู้สืบทอด พระพุทธศาสนาทรัพย์สินในส่วนนี้เท่านั้นที่สมควรตกทอดแก่วัดที่เป็นภูมิลาเนาของพระภิกษุ และ เฉพาะในส่วนทรัพย์สินที่ได้มาจากความสัมพันธ์ทางเครือญาติเช่นจากการตกทอดมรดกของบิดา มารดาตามมาตรา 1622 หรือทรัพย์สินที่ได้มาโดยเสน่หาโดยไม่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนาเช่น ศาสนิก ชนหรือเครือญาติให้ความเคารพเป็นการส่วนตัวยกทรัพย์สินให้ซึ่งทรัพย์สินในส่วนนี้ก็ควรตกเป็น ทรัพย์มรดกตกทอดแก่ทายาทโดยธรรมของพระภิกษุ