ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับความร่วมมือระหว่างประเทศในเรื่องทางอาญาในอาเซียน

Abstract

สำหรับการศึกษาวิทยานิพนธ์เรื่อง “ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับความร่วมมือระหว่าง ประเทศในเรื่องทางอาญาในอาเซียน” ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวความคิดทั่วไปที่เกี่ยวข้อง กับความร่วมมือระหว่างประเทศในเรื่องทางอาญาในอาเซียน เพื่อศึกษารูปแบบและหลักเกณฑ์ เกี่ยวกับความร่วมมือระหว่างประเทศในเรื่องทางอาญาระหว่างประเทศกับประเทศในกลุ่มอาเซียนทั้ง ในรูปแบบพหุภาคีและทวิภาคี เพื่อวิเคราะห์เปรียบเทียบรูปแบบและหลักเกณฑ์ความร่วมมือระหว่าง ประเทศดังกล่าวกับสหภาพยุโรป ตลอดจน เพื่อเสนอแนะแนวทางแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับความร่วมมือ ระหว่างประเทศ จากการศึกษาพบสภาพปัญหา คือ 1) ปัญหาความร่วมมือด้านการส่งผู้ร้ายข้ามแดนในภูมิภาคอาเซียน (1) ปัญหาเรื่องข้อยกเว้นในการส่งคนชาติข้ามแดน (2) ปัญหาข้อกฎหมายในการส่งผู้ร้ายข้ามแดน (ก) ปัญหาความผิดทางการเมือง (ข) ปัญหาข้อกฎหมายเรื่องสถานะพิเศษบางประการของผู้กระทาความผิด 2) ปัญหาความร่วมมืออื่น ๆ ที่เกี่ยวเนื่องทางอาญาในภูมิภาคอาเซียน สาหรับแนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าว ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะ ดังนี้ 1) ข้อเสนอทางกฎหมาย ในการทาความตกลงร่วมกันแบบพหุภาคีเกี่ยวกับความร่วมมือระหว่างประเทศทางอาญาใน ภูมิภาคอาเซียน จะเห็นได้ว่าปัญหาการส่งผู้ร้ายข้ามแดนซึ่งเป็นปัญหาสาคัญ และยังเป็นเพียงการตก ลงร่วมกันในรูปแบบทวิภาคี ซึ่งประเทศไทยจึงยังขาดการทาข้อตกลงในสนธิสัญญากับประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคอาเซียนอีก 5 ประเทศ ดังนั้น จึงถือว่าข้อตกลงทวิภาคีเกี่ยวกับการส่งผู้ร้ายข้ามแดน ยังไม่ ตอบสนองต่อการแก้ไขปัญหาได้อย่างพอเพียง จึงจาเป็นต้องมีการกาหนดกลไก และหลักเกณฑ์เพื่อ เสริมประสิทธิภาพให้แก่กระบวนการส่งผู้ร้ายข้ามแดนของประเทศไทยกับประเทศในภูมิภาคอาเซียน นอกจากนี้ ในส่วนของสนธิสัญญาว่าด้วยความช่วยเหลือซึ่งกันและกันในเรื่องทางอาญาของภูมิภาคอาเซียน (Mutual Legal Assistance in Criminal Matters Treaty) ยังมีข้อจากัดด้านอธิปไตยทางกฎหมายของ แต่ละประเทศความแตกต่างในด้านฐานความผิด วิธีพิจารณาและกระบวนการยุติธรรมทางอาญา เพื่อเป็นการแก้ไขสภาพปัญหาดังกล่าว ผู้วิจัยได้ดาเนินการวิเคราะห์แนวทางแก้ไขปัญหาการ ส่งผู้ร้ายข้ามแดนและความร่วมมือซึ่งกันและกันในเรื่องทางอาญาของภูมิภาคอาเซียน โดยใช้กลไกล เครื่องมือและกระบวนการหมายจับอาเซียน โดยเปรียบเทียบกับหมายจับยุโรป ซึ่งผลที่คาดว่าจะ ได้รับจากการดาเนินการ นั่นคือ สามารถแก้ไขปัญหาการส่งผู้ร้ายข้ามแดนในปัจจุบันของประเทศไทยกับประเทศในประชาคมอาเซียน ซึ่งปัญหาที่พบในการส่งผู้ร้ายข้ามแดนในประชาคมอาเซียน นั่นคือ ไม่มีแนวปฏิบัติที่เป็นรูปธรรมที่ชัดเจนระหว่างประเทศในการดาเนินการขอส่งผู้ร้ายข้ามแดน เหตุ เพราะสนธิสัญญาที่ดาเนินการกันระหว่างประเทศถือเป็นทวิภาคี ปัญหาจากความร่วมมือระหว่าง เจ้าหน้าที่ของแต่ละประเทศแตกต่างกัน จึงทาให้การประสานงานแตกต่างกัน บางครั้งทาให้ไม่ได้รับ ความร่วมมือเหตุเพราะมีข้อกังวลในเรื่องการกระทบต่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ การบังคับใช้ หมายจับอาเซียน สาหรับการบังคับใช้นั้น จากการศึกษาในส่วนของหมายจับสหภาพยุโรปจะใช้กับ กรณีดังต่อไปนี้กรณีโทษจาคุกหรือคาสั่งให้กักขังเป็นเวลาอย่างน้อย 4 เดือนนั้นถึงที่สุด กรณีความผิด ที่สามารถลงโทษจาคุกหรือมีคาสั่งกักขังได้เป็นเวลาสูงสุดอย่างน้อย 1 ปี และหากบุคคลนั้นสามารถ ได้รับโทษในประเทศสมาชิกซึ่งเป็นผู้กาหนดโทษจาคุกอย่างน้อย 3 ปี ในความผิดการก่อการร้าย การค้ามนุษย์ การคอร์รัปชั่น การมีส่วนร่วมในองค์กรอาชญากรรม การปลอมแปลงเงินตรา การ ฆาตกรรม การเหยียดเชื้อชาติ การข่มขืน การค้ายานพหานะที่ถูกขโมย การฉ้อโกงซึ่งรวมถึงการ กระทาที่มีผลกระทบต่อผลประโยชน์ด้านการเงินของสหภาพยุโรป อาจให้มีการส่งมอบตัวโดยไม่ต้อง ตรวจสอบว่าเป็นการกระทาครั้งเดียวซึ่งไม่ต้องรับโทษสองครั้งหรือไม่ สาหรับการกระทาความผิด อาญา นอกเหนือจากที่กล่าวแล้ว การส่งมอบตัวอาจอยู่ภายใต้เงื่อนไขว่า การส่งมอบตัวนั้นเป็นการทา ผิดครั้งเดียวแต่ต้องรับโทษสองครั้งตามกฎหมายของประเทศสมาชิกผู้จะต้องส่งมอบตัวหรือไม่ ผู้ ศึกษาเห็นว่า ในหลักการเบื้องต้นของหมายจับอาเซียน ควรกาหนดโทษโดยเฉพาะร่วมกัน คือ การก่อ การร้าย อาชญากรรมข้ามชาติ หรือในคดีความผิดอาญาร้ายแรงที่มีโทษจาคุก 10 ปีขึ้นไป เนื่องจาก หากร้องขอหมายจับอาเซียนในทุกกรณี ความศักดิ์สิทธิ์ทางกฎหมายของหมายจับอาเซียน จะไม่คงไว้ ซึ่งความน่าเชื่อถือ เพราะในปัจจุบัน หากมีกรณีความผิดและมีการหลบหนีเข้าประเทศเพื่อนบ้าน ทาง หน่วยงานตารวจหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จะมีการร้องขอในลักษณะของความช่วยเหลือ โดยไม่อยู่ ในลักษณะของกฎหมาย แต่เป็นการช่วยเหลือในลักษณะของเพื่อนบ้านกันอยู่แล้ว ดังนั้น หมายจับ อาเซียน จึงควรกาหนดฐานความผิดในการบังคับใช้ร่วมกัน คือ คดีการก่อการร้าย คดีอาชญากรรม ข้ามชาติ และคดีความผิดอาญาร้ายแรงที่มีโทษจาคุก 10 ปีขึ้นไป 2) ข้อเสนออื่น ๆ สาหรับในส่วนของกระบวนการ ตามกฎเกณฑ์ทั่วไป หมายจับอาเซียน เมื่อเปรียบเทียบกับ หมายจับสหภาพยุโรป จะมุ่งเน้นที่องค์กรผู้ใช้อานาจตุลาการผู้ออกหมายจับจะส่งหมายจับให้องค์กร ผู้ใช้อานาจตุลาการที่จะต้องปฏิบัติตามหมายจับโดยตรง มีการจัดทาหลักเกณฑ์เพื่อความร่วมมือด้วย สาหรับในนิติสัมพันธ์ของหมายจับอาเซียน จะต้องมีระบบข้อมูลที่เชื่อมโยงเครือข่ายระหว่างองค์กรใน ประชาคมอาเซียนอย่างเป็นรูปธรรมเสียก่อน ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับสหภาพยุโรปซึ่งมีระบบข้อมูล Schengen และ Interpol หากองค์กรผู้ใช้อานาจตุลาการที่จะต้องปฏิบัติตามหมายจับไม่ทราบ องค์กรผู้ใช้อานาจตุลาการผู้ออกหมายจับจะได้รับความช่วยเหลือจากเครือข่ายศาลยุโรป (European judicial network) นั่นแสดงให้เห็นถึง หากในอนาคตมีศาลอาเซียน และขยายเครือข่ายอย่างเป็น ระบบ โดยมีเทคโนโลยีสารสนเทศในรูปแบบของตารวจสากล Interpol และเพื่อให้แผนการ ขับเคลื่อนใน 3 เสาหลักของประชาคมอาเซียนในปี พ.ศ. 2558 เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและ ครอบคลุมในทุกภาคส่วน โดยเฉพาะความร่วมมือทางอาญา ดังนั้น จึงควรมีการศึกษาเกี่ยวกับการ จัดตั้งองค์กรกลาง ได้แก่ ศาลอาเซียนโดยเปรียบเทียบกับศาลยุโรป รวมทั้งระบบเทคโนโลยี สารสนเทศของตารวจอาเซียน ให้ทัดเทียมเทียมกับตารวจสากล Interpol เพื่อให้สอดรับกับหมายจับ อาเซียนที่จะมีการดาเนินการต่อไป