กลยุทธ์การสื่อสารเพื่อการถ่ายทอดภูมิปัญญาการทอผ้าไหมของชุมชนบ้านประทุม

Abstract

จากผลการศึกษาเชิงคุณภาพเกี่ยวกับกลยุทธ์การสื่อสารเพื่อการถ่ายทอดภูมิปัญญาการทอผ้า ไหมของชุมชนบ้านประทุน พบว่า มีวิธีการถ่ายทอดโดยการอาศัยบุคคลเป็ นแหล่งความรู้ในการ สาธิต เน้นการปฏิบัติและลงมือทา ซึ่งบ้านถือเป็นแหล่งถ่ายทอดที่สาคัญ ในการถ่ายทอดใช้การ เรียนรู้แบบมุขปาฐะ คือ การเรียนรู้จากบรรพบุรุษถ่ายทอดกันมาอย่างต่อเนื่อง แหล่งความรู้ที่ สาคัญคือ ครอบครัว ใช้วิธีสอนด้วยการปฏิบัติจริง อธิบายการทาด้วยการบอกเล่า มีการรวมกลุ่ม กันเพื่อทอผ้าไหมเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้และถ่ายทอดภูมิปัญญาการทอผ้าไหมซึ่งกันและกัน ชุมชนบ้านประทุนมีการใช้กลยุทธ์สื่อประเภทต่างๆ คือ สื่อพืน้ บ้าน สื่อบุคคล สื่อใหม่ สื่อมวลชน และสื่อเฉพาะกิจหรือสื่อกิจกรรม เพื่อให้กลยุทธ์การสื่อสารดังกล่าวมีอิทธิพลต่อการโน้มน้าวใจ และส่งผลให้ประชาชนในชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการถ่ายทอดภูมิปัญญาการทอผ้าไหม สามารถ หลอมรวมคนในชุมชนให้เป็นหนึ่งเดียวกันและรวมกลุ่มกันเพื่ออนุรักษ์มรดกของชุมชนต่อไป ด้าน การรับรู้ ทัศนคติ ความรู้ความเข้าใจและพฤติกรรมของประชาชนชุมชนบ้านประทุนเกี่ยวกับภูมิ ปัญญาการทอผ้าไหม พบว่า ผลจากการสื่อสารภายในชุมชนที่มีการใช้กลยุทธ์สื่อที่หลากหลาย เพื่อให้เข้าถึงกลุ่มคนทุกกลุ่มภายในชุมชนนัน้ ก่อเกิดการเปลี่ยนแปลงด้านทัศนคติ ทัง้ ทัศนคติที่มี ต่อผู้นาชุมชน และทัศนคติที่มีต่อภูมิปัญญาการทอผ้าไหม ซึ่งส่งผลให้คนในชุมชนเกิดความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการถ่ายทอดและช่องทางการสื่อสารมากขึน้ อันนาไปสู่การเปลี่ยนแปลง พฤติกรรมที่ทาให้เกิดความร่วมมือในการเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในผู้สืบทอดและผู้อนุรักษ์ภูมิปัญญา การทอผ้าไหมต่อไป

สาคัญคือ ครอบครัว ใช้วิธีสอนด้วยการปฏิบัติจริง อธิบายการทาด้วยการบอกเล่า มีการรวมกลุ่ม กันเพื่อทอผ้าไหมเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้และถ่ายทอดภูมิปัญญาการทอผ้าไหมซึ่งกันและกัน ชุมชนบ้านประทุนมีการใช้กลยุทธ์สื่อประเภทต่างๆ คือ สื่อพืน้ บ้าน สื่อบุคคล สื่อใหม่ สื่อมวลชน และสื่อเฉพาะกิจหรือสื่อกิจกรรม เพื่อให้กลยุทธ์การสื่อสารดังกล่าวมีอิทธิพลต่อการโน้มน้าวใจ และส่งผลให้ประชาชนในชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการถ่ายทอดภูมิปัญญาการทอผ้าไหม สามารถ หลอมรวมคนในชุมชนให้เป็นหนึ่งเดียวกันและรวมกลุ่มกันเพื่ออนุรักษ์มรดกของชุมชนต่อไป ด้าน การรับรู้ ทัศนคติ ความรู้ความเข้าใจและพฤติกรรมของประชาชนชุมชนบ้านประทุนเกี่ยวกับภูมิ ปัญญาการทอผ้าไหม พบว่า ผลจากการสื่อสารภายในชุมชนที่มีการใช้กลยุทธ์สื่อที่หลากหลาย เพื่อให้เข้าถึงกลุ่มคนทุกกลุ่มภายในชุมชนนัน้ ก่อเกิดการเปลี่ยนแปลงด้านทัศนคติ ทัง้ ทัศนคติที่มี ต่อผู้นาชุมชน และทัศนคติที่มีต่อภูมิปัญญาการทอผ้าไหม ซึ่งส่งผลให้คนในชุมชนเกิดความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการถ่ายทอดและช่องทางการสื่อสารมากขึน้ อันนาไปสู่การเปลี่ยนแปลง พฤติกรรมที่ทาให้เกิดความร่วมมือในการเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในผู้สืบทอดและผู้อนุรักษ์ภูมิปัญญา การทอผ้าไหมต่อไป

ทั้ง นี้จากผลการศึกษาดังกล่าว พบว่า ชุมชนบ้านประทุนประสบความสาเร็จในด้านของ การใช้สื่อประเภทต่างๆ ให้เหมาะสมกับบริบทของชุมชน สามารถเป็นชุมชนต้นแบบในการศึกษา วิธีการสื่อสารเพื่อการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นให้กับชุมชนอื่นได้ด้วยการบริหารจัดการการ สื่อสารของชุมชนที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมีสื่อบุคคล ได้แก่ ปราชญ์ ชาวบ้านและสมาชิกชุมชนบ้านประทุนที่มีความเข้มแข็งและยืนหยัดที่จะพัฒนาคน ร่วมเสริมสร้าง ความรู้ให้แก่คนในชุมชน เพื่อให้คนในชุมชนหวงแหนภูมิปัญญาที่บรรพบุรุษได้ สั่ง สมไว้และสืบ สานไว้ให้แก่คนรุ่นหลังสืบไป