การคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของผู้ต้องหาหรือจำเลยจากการดักฟังทางโทรศัพท์และการได้มาซึ่งข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ตามมาตรา 14 จัตวา แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามยาเสพติด พ.ศ. 2519

Abstract

ในการก่ออาชญากรรมในคดียาเสพติดล้วนแล้วแต่มีผลประโยชน์มหาศาลมาเกี่ยวข้องทำให้การวางแผนการในการกระทำความผิดมีความซับซ้อนมีกิจกรรมในองค์กรหลายลักษณะ ฉะนั้นองค์กรในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาจึงจำเป็นต้องพัฒนารูปแบบในการแสวงหาข้อเท็จจริงตลอดจนพยานหลักฐานในการที่จะนำตัวผู้กระทำความผิดมาลงโทษให้ได้ มิเช่นนั้นสังคมก็จะดำรงอยู่ไม่ได้ เพราะเหตุนี้เองในพฤติการณ์พิเศษในบางกรณีเจ้าพนักงานของรัฐจำเป็นต้องนำมาตรการสืบสวนวิธีพิเศษสมัยใหม่ให้มีความทันสมัยต่อเทคโนโลยีและการพัฒนารูปแบบของการกระทำความผิด วิธีการสืบสวนสอบสสวนที่เคยใช้อยู่เดิมจึงไม่อาจนำตัวผู้กระทำความผิดมาลงโทษได้ ดังนั้น การดักฟังทางโทรศัพท์และการได้มาซึ่งข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ในคดียาเสพติดนั้นตามมาตรา 14 จัตวาแห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามยาเสพติด พ.ศ.2519 มีผลกระทบต่อสิทธิส่วนบุคคลเป็นอย่างมากผู้ที่บังคับใช้มาตรการดังกล่าวต้องมีความละเอียดอ่อนการบังคับใช้ เนื่องจากมาตรการดังกล่าวมีข้อจำกัด ในประเด็นปัญหานี้แม้ในปัจจุบันอาชญากรรมในความผิดบางประเภทที่รัฐมีความจำเป็นที่จะต้องใช้เทคโนโลยีในการดักฟังโทรศัพท์เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลอันเป็นประโยชน์ต่อการดำเนินคดี แต่ในขณะเดียวกัน หารการใช้อำนาจรัฐในการดักฟังโทรศัพท์เป็นไปโดยไม่มีหลักเกณฑ์หรือหลักประกันในการควบคุมการใช้อำนาจนั้นแล้ว สิ่งที่เป็นปัญหาซึ่งอาจตามมาก็คือ การใช้อำนาจรัฐก็จะเป็นไปตามอำเภอใจของเจ้าพนักงานผู้ใช้อำนาจนั้นเสียเอง อันอาจส่งผลกระทบต่อประชาชนที่มิได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการประกอบอาชญากรรมให้ต้องได้รับความเสียหายได้

ปัจจุบันองค์กรที่มีอำนาจในการตรวจสอบการใช้อำนาจในการดักฟังทางโทรศัพท์ตามมาตรา 14 จัดว่าแห่งพระราชบัญญัติการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด พ.ศ. 2519 นั้นในตามได้มาซึ่งข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ตามบทบัญญัติของกฎหมายยาเสพติดอย่างชัดเจน คือ องค์กรศาล และผู้ที่มีอำนาจอนุญาตมีเพียงคำตำแหน่งเดียว คือ อธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญาแต่เพียงผู้เดียว จึงเป็นประเด้นที่วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ต้องการจะศึกษาว่าเป็นการเหมาะสม และเป็นการตรวจสอบการใช้อำนาจที่มี ความคล่องตัวแล้วหรือไม่เพียงใด ทั้งนี้ต้องคำนึงถึงการป้องกันและปราบปรามยาเสพติดเป็นสำคัญ

ในมาตรา 14 จัตวา แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามยาเสพติด พ.ศ.2519 ไม่ได้มีการบัญญัติถึงกรณีร้องขอให้มีการดังฟังทางโทรศัพท์ในกรณีฉุกเฉินหรือมีเหตุจำเป็นเร่งด่วนเอาไว้แต่อย่างใด และหากศึกษาเปรรียบเทียบกับกฎหมายต่างประเทศแล้วนั้นจะมีการบัญญัติในกรณีดังกล่าวเอาไว้อย่างชัดเจน เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกาบัญญัติว่าหากเจ้าหน้าที่มีความจำเป็นที่จะต้องใช้มาตรการการดักฟังทางโทรศัพท์ กรณรที่จะเกิดการกระทำความผิดทางอาญาต่อชีวิตหรือร่างกาย หรือการสมคบกันกระทำความผิดเกี่ยวกับความมั่นของประเทศหรือองค์กรอาชญากรรมข้ามชาติ กฎหมายฉบับดังกล่าวจะอนุญาตให้เจ้าหน้าที่สามารถใช้มาตรการดักฟังทางโทรศัพท์ไปก่อนล่วงหน้าได้