การจัดการทรัพยากรร่วม: ศึกษากรณีป่าชุมชนในอำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ

Abstract

การศึกษาวิจัยเรื่อง “การจัดการทรัพยากรร่วม ศึกษากรณีป่าชุมชนในอำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ” โดยมีวัตุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะการจัดการทรัพยากรร่วมของการจัดการป่าชุมชน ศึกษาการประยุกต์ใช้แนวคิดการจัดการทรัพยากรร่วมของ Elinor Ostrom ในการบริหารจัดการป่าชุมชนที่มีประสิทธิผลอย่างยั่งยืน ศึกษาถึงความสอดคล้องและความแตกต่างในการจัดการป่าชุมชนของแต่ละโครงการป่าชุมชน และเพื่อค้นหาแนวทางการพัฒนาระบบการจัดการป่าชุมชน อำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ ซึ่งเป็นการศึกษาใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยใช้วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล โดยการศึกษาข้อมูลผ่านเอกสาร การสังเกตการณ์ แบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์เชิงลึก จึงทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการเชื่อมโยงข้อเท็จจริงเข้ากับกรอบแนวคิดทฤษฎี พิจารณาถึงความน่าจะเป็นอย่างสมเหตุสมผลของสถานการณ์ เพื่อเปรียบเทียบระหว่างแนวคิดทฤษฎีกับมูลเหตุข้อเท็จจริงในประการทั้งปวง โดยคัดเลือกโครงการป่าชุมชนที่ประสบความสำเร็จ 2 แห่ง คือ โครงการป่าชุมชนบ้านวังช้างและโครงการป่าชุมชนบ้านโคกอนุ ตำบลนายางกลัก อำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ โดยเน้นวิเคราะห์กรณีศึกษาในเชิงลึก เพื่อให้ได้มาซึ่งรายละเอียดเกี่ยวกับการดำเนินการบริหารจัดการโครงการป่าชุมชน อำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ พร้อมทั้งการพิจารณาถึงความสอดคล้องกับแนวคิดการจัดการทรัพยากรร่วมของ Ostrom

จากการศึกษา พบว่า ป่าชุมชนทั้ง 2 แห่ง มีความสอดคล้องกับทฤษฎีของ Ostrom 5 ประการ และไม่สอดคล้อง 3 ประการ นอกจากนี้ยังพบว่ามีปัญหาและอุปสรรคในการจัดการป่าชุมชนที่คล้ายคลึงกัน เนื่องด้วยมีอาณาเขต/พื้นที่ติดต่อกัน ตั้งอยู่บนลักษณะภูมิประเทศเดียวกันและมีทรัพยากรทางธรรมชาติเฉกเช่นเดียวกัน โดยเฉพาะปัญหาจากการควบคุมจากรัฐ สำหรับการค้นหาแนวทางการพัฒนาระบบการจัดการป่าชุมชน อำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ กล่าวได้ว่า ทฤษฎีการจัดการป่าชุมชนของ Ostrom มีความเหมาะสมเด่นชัดอย่างยิ่งที่จะนำมาเป็นแนวทางปฏิบัติในการจัดการป่าชุมชนทั้ง 2 แห่ง โดยเฉพาะแนวทางการจัดการป่าชุมชนโดยการเชื่อมโยงกับระบบที่ใหญ่กว่าด้วยภาคีเครือข่าย เพื่อหลีกเลี่ยงการจัดการป่าชุมชนอย่างโดดเดี่ยว โดยปราศจากแรงสนับสนุนจากเครือข่ายอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง พร้อมกับข้อค้นพบอันนอกเหนือจากกรอบทฤษฎีของ Ostrom ได้แก่ โครงการพุทธอุทยานและภาวะผู้นำ ซึ่งผู้นำจะมีบทบาทสำคัญในการเป็นตัวขับเคลื่อน กระตุ้นชาวบ้านให้พร้อมใจกันและเข้ามามีส่วนร่วมพัฒนาป่าชุมชน สร้างกลไกที่มีความยุติธรรมกับผู้ที่มีสิทธิ์ในทรัพยากรป่า พร้อมสร้างความรู้สึกรักและรู้สึกเป็นเจ้าของทรัพยากรอันทรงคุณค่านั้นๆ รวมถึงการจัดการป่าชุมชนจะต้องสอดคล้องกับกติป่าชุมชนเช่นเดียวกัน

Education Management of Common-pool Resources: Case Studies of Community Forests in Thepsathit District The purpose is to study the nature of collaborative management of community forest management. Study of the application of Elinor Ostrom's collaborative resource management concepts in sustainable forest management for sustainable communities. Study on consistency and differences in community forest management in each community forest project. And to find ways to develop the community forest management system in Thep Sathit District, Chaiyaphum Province. This is a qualitative research study. With the use of data collection methods. By studying Documentary Data Collection, Participatory and non-participatory observation, and In-Depth Interview. The data was analyzed by linking facts with theoretical frameworks. Consider a reasonable probability of a situation. To compare between theoretical and factual facts two successful community forest projects were selected, namely Ban Wang Chang Community Forest Project and Ban Khok Anu Community Forest Project Na Yang Klak, Thep Sathit District, Chaiyaphum Province. In depth analysis of case studies. To obtain details on the management of the community forest project in Thep Sathit District, Chaiyaphum Province. Consider Consistency with Common-pool Resource Management Concepts of Ostrom

The study found that the two communities were consistent with the five Ostroms and three inconsistencies. In addition, there were similar problems and barriers to community forest management. Because of territory / area consecutively. It is located on the same terrain and has the same natural resources. Especially the problem of state control. For the development of the community forest management system in Thep Sathit District, Chaiyaphum Province, the theory of community forest management in Ostrom is particularly prominent as a guideline for community forest management. Community forest management by linking to larger systems with partner networks. To avoid solitary management of community forests. Without the support of other networks. With the findings beyond the framework of Ostrom's theories, such as the Buddhist Park Project and the leadership. Leadership plays a key role in driving encourage villagers to join together and participate in community forest development. Establish a fair mechanism for those who are eligible for forest resources. Feel the love and ownership of that valuable resource. Including community forest management must also comply with the same community forest rules.