การศึกษาระดับความสำเร็จและผลกระทบด้านความเป็นธรรมทางการกระจายรายได้จากการปรับปรุงโครงสร้างภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาต่อประเทศไทย : กรณีศึกษาขั้นเงินได้และบัญชีอัตราภาษี พ.ศ. 2560

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาระดับความสำเร็จของการนำนโยบายไปปฏิบัติในการปรับปรุงโครงสร้างภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาของรัฐบาลต่อประเทศไทย โดยแบ่งออกเป็น 4 ระดับ คือ 1.1) ระดับบริบทของนโยบาย 1.2) ระดับความเป็นไปได้ของนโยบาย 1.3) ระดับกระบวนการของนโยบาย 1.4) ระดับผลงานของนโยบาย 2) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบความเป็นธรรมทางการกระจายรายได้จากการจัดเก็บภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาของรัฐบาลต่อประเทศไทยระหว่าง พ.ศ. 2558 และ พ.ศ. 2560 โดยแบ่งการวิเคราะห์ออกเป็น คือ 2.1) การวิเคราะห์ภาระทางภาษี 2.2) ค่าสัมประสิทธิ์ความเสมอภาค 2.3) อัตราภาษีที่แท้จริง 2.4) การกระจายรายได้ก่อนและหลังการปรับปรุงโครงสร้างภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาของประเทศไทย และ 3) เพื่อสรุปและเสนอแนะในการปรับปรุงโครงสร้างภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา พ.ศ. 2560

ผลการวิจัยเชิงคุณภาพ พบว่า 1) ระดับบริบทของนโยบาย ผู้บริหารระดับสูงได้ตระหนักถึงความจำเป็นในการปรับเปลี่ยนโครงสร้างภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาแบบใหม่ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของระบบเศรษฐกิจไทย โดยการกำหนดนโยบายนั้นมีความชัดเจนในด้านหลักเกณฑ์และอัตราภาษีที่บังคับใช้ เช่น การเพิ่มค่าลดหย่อน การลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น และการปรับฐานภาษีที่เป็นธรรมต่อสังคมมากขึ้น เป็นต้น การตอบสนองความต้องการของประชาชนดังกล่าวนั้นได้สร้างความเป็นธรรมต่อการกระจายรายได้ในประเทศไทยในด้านของการบริหารการจัดเก็บภาษีมากขึ้น 2) ระดับของความเป็นไปได้ของนโยบายนั้น ผู้บริหารระดับสูงได้มีการคำนึงถึงผลลัพธ์ของความเป็นไปได้ของนโยบายต่าง ๆ ที่จะสามารถนำไปใช้ในทางปฏิบัติ โดยจำนวนบุคลากรมีเพียงพอต่อการปฏิบัติหน้าที่ในการจัดเก็บภาษี ผ่านระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ ส่วนกลาง ที่ทันสมัย และจำนวนงบประมาณที่จัดสรรในการปรับปรุงโครงสร้างภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา พ.ศ. 2560 ยังมีเพียงพอต่อภาระงานที่จำนวนบุคลากรได้รับ 3) ระดับกระบวนการของนโยบาย มีการกำหนดผู้รับผิดชอบของการนำนโยบายไปปฏิบัติอย่างชัดเจน ส่งผลให้ปัญหาของหลักเกณฑ์ในการจัดเก็บภาษีลดลง ผ่านการระบุฐานภาษีที่มีความชัดเจนต่อการนำนโยบายไปปฏิบัติในแต่ละพื้นที่ อย่างไรก็ตาม ทักษะของเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการในแต่ละพื้นที่นั้นยังมีไม่เพียงพอ เนื่องจาก ยังขาดเจ้าหน้าที่ที่มีประสบการณ์ในการบริหารจัดเก็บภาษีที่เป็นแบบใหม่ในพื้นที่ต่าง ๆ ซึ่งจะต้องได้รับการฝึกอบรมที่มากขึ้น รวมทั้ง การจัดสรรงบประมาณที่ไม่ครอบคลุมในบางพื้นที่ ส่งผลให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติการขาดแรงจูงใจในการปฏิบัติงาน อีกทั้ง เทคโนโลยียังไม่สามารถเชื่อมต่อเข้ากับส่วนกลางได้อย่างมีประสิทธิภาพ 4) ระดับผลงานของนโยบาย หลังการจัดเก็บภาษีลูกหนี้ทางภาษีได้ปรับตัวลดลง ประชาชนมีการเข้าสู่ระบบภาษีมากขึ้น คดีความทางภาษีมีจำนวนน้อยลง ตามการปรับลดค่าลดหย่อน เพื่อให้ลูกหนี้สามารถชำระหนี้ และหลุดพ้นจากคดีความทางภาษี ส่งผลให้การหลีกเลี่ยงภาษีมีจำนวนเท่าเดิมหรือลดลง เนื่องจาก การชำระหรือไม่ชำระภาษีนั้น เป็นปัจจัยทางพฤติกรรมของผู้เสียภาษีเอง จึงทำให้กรมสรรพากรไม่ได้ปรับขึ้นต้นทุนภาษี และคงต้นทุนภาษีเท่าเดิม

ผลการวิจัยเชิงปริมาณ พบว่า การกระจายรายได้หลังการเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา พ.ศ. 2560 พบว่า เมื่อทำการเปรียบเทียบการกระจายรายได้ก่อนและหลังการจัดเก็บภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาแล้วนั้น ครัวเรือนในชั้นรายได้ต่าง ๆ มีการปรับตัวของความเหลื่อมล้ำทางการกระจายรายได้ในทิศทางที่ดีขึ้น ครัวเรือนรายได้สูงสุดเป็นผู้แบกรับภาระภาษีมากขึ้น เป็นการสะท้อนถึงการแก้ปัญหาของนโยบาย ที่ครัวเรือนที่มีรายได้สูงที่สุดแบกรับภาษีแทน เพื่อให้เกิดการกระจายรายได้จากการจัดเก็บภาษีที่เป็นธรรมและเกิดความเสมอภาคต่อประชาชนผู้มีเงินได้ทุกคนภายในประเทศไทย และเมื่อได้ทำการเปรียบเทียบค่าสัมประสิทธิ์จีนี การกระจายรายได้ก่อนและหลังการจัดเก็บภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาแล้วนั้น พบว่า มีการปรับตัวของความเป็นธรรมทางการกระจายรายได้ในภาพรวมของการจัดเก็บภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา พ.ศ. 2560 ของประเทศไทยในทิศทางที่ดีขึ้น เนื่องจาก กรมสรรพากร กระทรวงการคลัง ได้ออกนโยบายที่ลดค่าใช้จ่าย เพิ่มค่าลดหย่อน ขยายฐานภาษีให้กับประชาชนผู้มีรายได้ปานกลาง และยกเว้นภาษีให้กับประชาชนผู้มีรายได้น้อยเพิ่มขึ้น ซึ่งค่าสัมประสิทธิ์จีนีมีการปรับตัวในทิศทางที่สอดคล้องกับความเป็นธรรมทางการกระจายรายได้ที่ดีขึ้น เมื่อวิเคราะห์ค่าสัมประสิทธิ์จีนีของรายได้ประจำของครัวเรือนในแต่ละปีแล้วนั้น พบว่า มีความเป็นธรรมที่เพิ่มขึ้นทุกปีอย่างต่อเนื่อง และรายได้ต่อเดือนของครัวเรือนเฉลี่ยต่อปีสูงขึ้น ตามลำดับ จึงทำให้การกระจายรายได้ในประเทศไทยมีการปรับตัวในทิศทางที่ดีขึ้น ดังนั้น การปรับปรุงโครงสร้างภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา พ.ศ. 2560 จึงมีความสำคัญต่อการแบกรับภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาของครัวเรือนที่มีรายได้สูงที่สุด เพื่อให้ประชาชนที่มีรายได้น้อยและปานกลาง ซึ่งเป็นประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ ได้รับความเป็นธรรมมากขึ้นผ่านการปรับปรุงภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา พ.ศ. 2560

The objectives of this research are listed below ; namely, (1) to study the levels of income distribution achieved as a result of the structural reform of personal income tax in Thailand in 2017 ; (1.1) policy context level (1.2) policy possibility level, (1.3) policy process level ; (1.4) policy performance level , (2) to study the comparison of inequality in income distribution between 2015 and 2017 ; (2.1) tax incidence analysis , (2.2) GINI coefficient ; (2.3) effective tax rates ; (2.4) income distribution before and after reform of personal income tax in Thailand , and (3) to conclude and offer suggestions regarding the reform of personal income tax in 2017

QUALITATIVE FINDINGS : (1) Policy context level: senior executives are aware of the necessity to reform the new personal income tax structure because of the changes in the Thai economic system. The policy formulation is veritably explicit in all the rules and tax rates applicable. For instance, increased allowances, decreased unnecessary deductions and an adjusted tax base were all planned to increase the level of fairness in society. The response of people’s demands as a result of the study could certainly enhance the level of justice in terms of income distribution in Thailand; in addition, the finer details of tax collection management have to take into account the increasing demands of Thailand society as a whole. (2) Policy possibility level: senior executives are well aware of the benefits of the best possible policy that could be practiced. Therefore, at present the number of officers is sufficient to practice the implementation of taxation through central information technology. The budget allocated for the reform of personal income tax structure in 2017 led to sufficient numbers of officers being fully prepared. (3) Policy process level: responsible persons were assigned for explicit policy implementation so that the difficulties associated with taxation rules could be substantially decreased by specifying a tax base for each location. However, the skillset of officers in each location was found to be insufficient because of the lack of experienced officers for new taxation management in each location. These officers should be trained more intensively, including in the field of budget allocation that is still incomprehensive in some locations that are affected by the incentive shortage for officers to practice; in addition, information technology systems are still not effectively connected to the central office. (4) Policy performance level after taxation: tax receivables were noticeably decreased as tax payers could access the tax system more easily. The number of tax litigation cases was brought down according to this reduction in tax receivables, which led to a substantial reduction in cases of tax litigation. The bottom line is that the number of cases of tax evasion is still virtually the same, or has only slightly decreased because of generally improved factors of taxpayer behavior. As a result, the Revenue Department did not adjust the tax cost upward, and has effectively maintained the previous tax cost.

QUANTITATIVE FINDINGS : the income distribution level after personal income tax payment in 2017 was compared with that from both before and after the distribution of collected personal income tax. Households of all income classes managed to better adjust to the inequality of income distribution, and there was a shift in tax incidence towards the households with the highest income This clearly indicates the policy’s effectiveness in addressing the problem of income distribution by providing more fairness in taxation for all Thai citizens. Next, the Gini coefficient was compared from the data obtained before and after the distribution of collected personal income tax. The results indicated that overall, the equal income distribution of personal income tax in 2017 in Thailand was vastly improved because the Revenue Department has formulated an effective cost deduction policy. A policy of increasing the allowances expanded the tax base to people in the middle income bracket, and exempted people in the low income bracket from paying tax. Accordingly, the Gini coefficient was adjusted in a positive direction along with the equality of income distribution. After that, the analysis of the Gini coefficient of regular income in each year was completed. The results showed that the equality in income for every year analyzed, and income per month of households had actually increased. Consequently, it can be deducted that the structure of personal income tax reform in 2017 was vital to shift personal income tax incidence to households of the highest income, which is highly appropriate when comparing it with those households who receive a low and middle income (the highest percentage of Thai households). It can logically be concluded that a higher level of equality was achieved through the reforms in personal income tax in 2017.