มาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการใช้และอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

Abstract

ปัจจุบันปัญหาสิ่งแวดล้อมของประเทศไทยนับว่าเป็นปัญหาที่สำคัญ ซึ่งโลกยุคปัจจุบันมีการ พัฒนาอย่างรวดเร็ว สิ่งแวดล้อมจึงนับว่าเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นพร้อม ๆ กับการพัฒนาเศรษฐกิจและ เทคโนโลยีอุตสาหกรรม จึงทำให้ความต้องการใช้น้ำเพิ่มมากขึ้นตามไปด้วยเนื่องจากปริมาณน้ำที่มีอยู่ อย่างจำกัดไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้น้ำประกอบกับประชาชนส่วนใหญ่ขาดความเข้าใจในเรื่อง ของการใช้น้ำและการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ ฉะนั้นจึงควรมีการแก้ไขปัญหาดังกล่าวโดยการนำแนวคิด และทฤษฎีการจัดการทรัพยากรน้ำมาปรับใช้อย่างจริงจัง โดยเฉพาะในด้านของกฎหมายจะเห็นได้ว่า มีกฎหมายรวมอยู่หลายฉบับที่กล่าวถึงเรื่องการใช้และการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ แต่เนื้อหาของ กฎหมายที่ออกมานั้นทำให้เกิดความสับสนในการใช้กฎหมาย เกิดความสับสนแก่หน่วยงานที่จะต้อง ปฏิบัติตาม

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรน้ำ โดยทำการศึกษาร่างพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ำ พ.ศ. ... ที่จะจัดทำเป็นกฎหมายแม่บทให้มีความ สมบูรณ์ ศึกษาเรื่องการจัดเก็บค่าน้ำ สำหรับเป็นแนวทางในการกำหนดเป็นกฎหมายต่อไป ตลอดจน ศึกษากฎหมายที่เกี่ยวข้องเพื่อจะได้เป็นแนวทางในการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวกับทรัพยากรน้ำ ให้สอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบัน

จากการศึกษา วิเคราะห์ปัญหาทางกฎหมายที่เกี่ยวกับการใช้และการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พบว่าองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีบทบาทสำคัญในการร่วมแก้ไข ปัญหาอย่างจริงจัง เนื่องจากถือว่าเป็นหน่วยงานที่ใกล้ชิดกับชุมชนมากที่สุด ดังนั้น องค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่นจำเป็นต้องมีการพัฒนาและ “ออกข้อบัญญัติท้องถิ่น” เช่นการจัดการ การดูแลและการ อนุรักษ์และการควบคุมและการกำหนดความรับผิด โดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นองค์กร กระจายอำนาจปกครอง โดยอยู่ภายใต้การกำกับดูและของราชการส่วนกลาง ราชการบริหารส่วน ภูมิภาค และองค์กรกำกับดูแล ในเรื่องของกฎหมาย หากได้มีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับ น้ำที่มีอยู่ในปัจจุบันให้มีความทันสมัย มีบทลงโทษที่เหมาะสมกับความผิดที่สอดคล้องกับสภาพ เศรษฐกิจและสังคม รวมถึงการบังคับใช้กฎหมายอย่างเคร่งครัดโดยหน่วยงานผู้รักษากฎหมายนั้น นอกจากนี้ กฎหมายที่เกี่ยวกับทรัพยากรน้ำยังมีความซ้ำซ้อน ไม่ครอบคลุมและขาดหน่วยงานที่ รับผิดชอบโดยตรง จึงทำให้ขาดประสิทธิภาพในการบังคับใช้กับหน่วยงานต่าง ๆ

ส่วนพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ำ พ.ศ. ... ที่จะใช้เป็นกฎหมายแม่บทของประเทศ ซึ่งปัจจุบัน ยังไม่มีนั้นเนื่องจากยังไม่ผ่านความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี จึงมีความจำเป็นต้องเร่งรัดในการ จัดทำขึ้น โดยมีสาระสำคัญในบทบัญญัติให้ชัดเจน ในด้านกรรมสิทธิ์ในน้ำ สิทธิในการใช้น้ำของเอกชน การอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ การบริหารจัดการเป็นระบบลุ่มน้ำโดยให้ประชาชนมีส่วนร่วม โดยการมี ส่วนร่วมของประชาชนตามพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550

ในด้านการจัดเก็บค่าน้ำ จากการศึกษาพบว่าในต่างประเทศได้มีการจัดเก็บค่าน้ำกับผู้ใช้น้ำใน ทุกกิจกรรม แต่ในประเทศไทยยังไม่มีการจัดเก็บค่าน้ำอย่างจริงจัง ดังนั้นเมื่อรัฐต้องลงทุนด้วย งบประมาณเป็นจำนวนมากจึงควรมีการเก็บค่าน้ำกับผู้ที่ใช้น้ำตามความเหมาะสมของสภาพเศรษฐกิจ โดยใช้หลักที่ว่า “ผู้ใช้ต้องเป็นผู้จ่าย ” เพื่อจะได้นำไปบัญญัติไว้ในกฎหมายแม่บทที่จัดทำขึ้นต่อไป