ทุนของสังคมในกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ : กรณีศึกษาศูนย์ยุติธรรมชุมชนพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา

Abstract

การศึกษาเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประเภทของทุนของสังคมในกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ และศึกษาการใช้ทุนของสังคมในกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ ตลอดจนพิจารณาถึงปัญหาและอุปสรรคในกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์และแนวทางในการเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับทุนสังคมเพื่อเป็นกลไกในการแก้ไขข้อพิพาทตามกระบวนการ ยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ วิธีการศึกษาใช้แนวทางการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเก็บรวบรวมข้อมูล จากเจ้าหน้าที่ศูนย์ยุติธรรมชุมชน เครือข่ายศูนย์ยุติธรรมชุมชน เจ้าหน้าที่ตำรวจ และ ผู้ที่มาขอความ ช่วยเหลือการไกล่เกลี่ย รวมทั้งสิ้น 24 คน

ผลการศึกษา พบว่า การใช้ทุนของสังคมในกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ในชุมชนพนมสารคาม มี 3 ประเภท คือ 1) ทุนสังคม 2) ทุนมนุษย์ 3) ทุนวัฒนธรรม โดยทั้ง 3 ทุนที่กล่าวมา นั้นเป็นทุนที่มีอยู่ในสังคมเป็นส่วนผสมที่สำคัญในการใช้กระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ ใน การไกล่เกลี่ยนั้นจะประสบความสำเร็จหรือล้มเหลวขึ้นอยู่กับการประยุกต์ทุน 3 ทุน ที่กล่าวมานี้มา ใช้ในกระบวนการยตุิธรรมเชิงสมานฉันท์ได้มากน้อยเพียงใด

ในด้านปัญหาและอุปสรรคในการใช้ทุนของสังคมในกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ พบว่า มีปัญหาและอุปสรรคอยู่ 4 ด้าน ดังนี้ 1) ปัญหาด้านอารมณ์ของผู้เข้ารับการไกล่เกลี่ย 2) ปัญหาด้านบุคลากรไม่สมดุลกับปริมาณงานที่เข้ามา 3) ปัญหาด้านงบประมาณ 4) ปัญหาด้านการประชาสัมพันธ์

ข้อเสนอแนะสำคัญจากการศึกษาและแนวทางการพัฒนา 1) ประชาสัมพันธ์ให้ชุมชนได้รับรู้และรับทราบว่าศูนย์ยุติธรรมฯมีหน้าที่อย่างไร ให้ชุมชนรับทราบและเข้าใจในการดำเนินงานของศูนย์ยุติธรรมฯ 2) รัฐบาลควรช่วยในเรื่องงบประมาณลงไปในพื้นที่เพื่อเป็นขวัญกำลังใจในการทำงานของอาสาสมัครที่เข้ามาทำงานในส่วนนี้

แนวทางการพัฒนา 1) สร้างกลไกในการพัฒนาให้ บุคลากรของศูนย์ยุติธรรมนำความรู้ใน กระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ไปให้แก่นักเรียน นักศึกษา และผลักดันให้ นักเรียน นักศึกษา เหล่านั้นได้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของศูนย์ยุติธรรมชุมชน 2) ควรมีการประชุมเชิงวิชาการในการ แก้ไขโดยใช้กระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์กันเป็นประจำเพราะข้อมูลที่ได้มานั้นได้ถูกกลั่นกรองมาอย่างดีแล้ว