อุดมการณ์การเมือง (13-1) ฟาสซิสต์-ต่อต้านเหตุผล นิยมการต่อสู้ บูชาผู้นำ และชังเชื้อชาติ

Abstract

ฟาสซิสต์ในฐานะอุดมการณ์ทางการเมืองปรากฎขึ้นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 และมีบทบาทสำคัญต่อเนื่องมาจนสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 หลังจากนั้นก็จางหายไปจากพื้นที่การเมืองที่เป็นทางการ ทว่า ยังคงมีกลุ่มการเมืองใต้ดินในหลายประเทศที่ยึดมั่นอุดมการณ์ฟาสซิสต์ไม่เสื่อมคลาย แก่นความเชื่อของฟาสซิสต์คือ ต่อต้านเหตุผล นิยมการต่อสู้ บูชาผู้นำและชังเชื้อชาติ ฟาสซิสต์เป็นอุดมการณ์แห่งศตวรรษที่ 20 เป็นปฏิกิริยาต่อต้านความทันสมัย ต่อต้านความคิดและค่านิยมของยุคแห่งการตื่นรู้ทางปัญญา และลัทธิการเมืองที่มีรากฐานทางปัญญาจากยุคนั้น สิ่งที่เห็นได้ชัดเจนคือคำขวัญของฟาสซิสต์ในอิตาลี ซึ่งประกอบด้วย ความเชื่อ การเชื่อฟัง การต่อสู้ และระเบียบ เข้ามาแทนที่คำขวัญ เสรีภาพ เสมอภาค และภราดรภาพ แห่งการปฏิวัติฝรั่งเศส ส่วนแก่นความคิดหลักของอุดมการณ์ฟาสซิสต์มีห้าประเด็น คือ การต่อต้านเหตุผลนิยม การเชิดชูการต่อสู้ดิ้นรน การบูชาผู้นำและชนชั้นนำ สังคมนิยม และชาตินิยมสุดขั้ว ฟาสซิสต์มองว่า ชีวิตที่มุ่งสติปัญญาเป็นชีวิตที่เย็นชา แห้งแล้ง และไร้ชีวิตชีวา ซึ่งเป็นชีวิตที่ไม่น่าพึงปรารถนา ชีวิตที่พึงปรารถนาคือชีวิตที่เปี่ยมล้นด้วยจิตวิญญาณ การแสดงออกทางอารมณ์ความรู้สึกและการใช้สัญชาตญาณ ฟาสซิสต์จึงใช้การโฆษณาชวนเชื่อให้ผู้คนจมอยู่ในอารมณ์และความเชื่อ ซึ่งจะกระตุ้นการกระทำทางการเมืองตามมา ด้านลัทธิบูชาผู้นำ และเทิดทูนชนชั้นนำ ฟาสซิสต์ปฏิเสธความเท่าเทียม และมีฐานคิดแบบชนชั้นนำนิยมและผู้ชายเป็นใหญ่ ชาวฟาสซิสต์เชื่อว่า มนุษย์เกิดมามีความแตกต่างทั้งความสามารถและบุคลิกภาพ มีคนจำนวนน้อยเท่านั้นที่เกิดมาเป็นผู้นำ และยังมีแนวคิดชาตินิยมสุดขั้ว ฟาสซิสต์เชื่อว่าชาติบางชาติมีความพิเศษเหนือกว่าชาติอื่นทั้งมวล โดยเฉพาะเชื้อชาติอารยันของชาวนาซี เป็นเชื้อชาติที่เป็นนายเหนือเชื้อชาติทั้งปวงในโลก ความเชื่อและแนวทางปฏิบัติของฟาสซิสต์ให้ความสำคัญกับรัฐ และเชื้อชาติเป็นอย่างมาก โดยมองว่ารัฐเป็นกลไกสำคัญในการแก้ปัญหาและสร้างหลักประกันของการพัฒนาสังคมและเศรษฐกิจ ขณะเดียวกันก็ให้ความสำคัญกับเชื้อชาติ และการนำไปสู่การสร้างลัทธิเหยียดเชื้อชาติ ซึ่งนำไปสู่ความรุนแรงและการทำลายชีวิตของผู้คนจำนวนมหาศาล