การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรกับความอยู่ดีกินดีของคนไทย

Abstract

การศึกษานี้มี วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างอายุประชากรที่คาดกว่าจะเกิดขึ้นในประเทศไทยว่ามีผลกระทบต่อความอยู่ดีกินของคนไทยหรือไม่อย่างไร เนื่องด้วยการเปลี่ยนแปลงอัตราการเกิดและอัตราการเสียชีวิตจากระดับสูงมาสู่ระดับต่า ทำให้สัดส่วนคน วัยทำงานลดลง สวนทางกับจำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มสูงขึ้น หมายถึงการมีสัดส่วนผู้บริโภคมากขึ้นเมื่อเทียบกับคนวัยทางาน จึงเป็นไปได้ว่าการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรดังกล่าวจะมีผลกระทบต่อความอยู่ดีกินดีของคนไทย การศึกษานี้ได้ประยุกต์ตัวแบบแรมซีย์เข้ากับตัวแปรด้านประชากร และทำการจำลองเหตุการณ์ว่าหากโครงสร้างประชากรเปลี่ยนแปลงไปตามที่มีการคาดการณ์ ความอยู่ดีกินดีซึ่งในที่นี้ใช้การบริโภคต่อหัวเป็นตัวชี้วัด จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร

จากการจำลองเหตุการณ์ระหว่าง พ.ศ. 2553-2643 รวม 90 ปี พบว่าหากให้ตอนเริ่มต้นวิเคราะห์เป็นดุลยภาพเพื่อใช้เป็นตัวเปรียบเทียบ จะได้ว่าการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรที่ทำให้มีสัดส่วนคนวัยเด็กและวัยทำงานลดลง แต่คนชรามีสัดส่วนเพิ่มขึ้น จะทำให้การบริโภคเพิ่มขึ้นเล็กน้อยในระยะสั้น แต่จะลดลงในระยะยาว โดยเมื่อถึง พ.ศ. 2643 การบริโภคต่อหัวหรือความอยู่ดีกินดีของคนไทยจะลดลงระหว่างร้อยละ 18-26 เมื่อเทียบกับดุลยภาพตอนเริ่มต้นขึ้นอยู่กับสมมติฐานของตัวแปร นอกจากนี้จากการทดลองให้ขยายอายุเกษียณการทางานจาก เดิม 60 ปี เป็น 65 ปี การบริโภคต่อหัวใน พ.ศ. 2643 จะลดลงร้อยละ16 ซึ่งลดลงน้อยกว่ากรณีเกษียณอายุงานเมื่ออายุ 60 ปี หากใช้สมมติฐานตัวแปรเหมือนกันอยู่ร้อยละ 10 ดังนั้นการขยายอายุเกษียณการทางานจะสามารถชดเชยผลกระทบได้บางส่วน งานศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าหากครัวเรือนเป็นคนที่กลัวความเสี่ยงมาก เขาจะปรับตัวโดยการออมให้มากขึ้น เพื่อให้การบริโภคในแต่ละช่วงเวลาไม่แตกต่างกันมากนัก ดังนั้นแรงงานนอกระบบ (สัดส่วนกว่าร้อยละ 60ของจานวนแรงงานทั้งหมด) ซึ่งเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงมาก เพราะว่าไม่มีหลักประกันรายได้ในวัยเกษียณ รัฐควรสนับสนุนให้แรงงานนอกระบบตระหนักถึงความเสี่ยงดังกล่าวควบคู่กับการใช้ นโยบายขจัดความยากจน เน่อื งจากมีครัวเรือนจำนวนมากที่เป็นแรงงานนอกระบบและมีรายได้ไม่เพียงพอทำให้ไม่มีเงินออม และส่งเสริมให้ออมเงินผ่านกองทุนการออมแห่งชาติ เพื่อให้มีเงินบำนาญสำหรับการดำรงชีวิตในวัยชรา