งานแปลงรูป (Transformative Works)

Abstract

งานแปลงรูป (Transformative Works) เป็นหลักการที่ถูกนำมาใช้ในการตัดสินคดีลิขสิทธิ์ของประเทศสหรัฐอเมริกา แยกต่างหากจากงานดัดแปลง (Derivative Works) ซึ่งก่อให้เกิดการกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ เป็นการสร้างพื้นที่ให้แก่ผู้สร้างสรรค์ในการนำงานอันมีลิขสิทธิ์ไปดัดแปลงต่อยอดเป็นงานสร้างสรรค์ใหม่ได้ โดยต่อยอดมาจากงานสร้างสรรค์ที่ได้รับการคุ้มครองลิขสิทธิ์อยู่เดิม (Copyrighted Works) โดยไม่ถือว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ การที่ประเทศสหรัฐอเมริกาใช้หลัก Transformative Works ดังกล่าวในการตัดสินคดีทำให้เห็นถึงมุมมองของกฎหมายลิขสิทธิ์ในแง่มุมของการคุ้มครองงานดัดแปลงที่กว้างขึ้น จากการศึกษาพบว่า ประเทศไทยไม่มีบทบัญญัติหรือหลักเกณฑ์ที่ให้ความคุ้มครองงานแปลงรูป (Transformative Works) โดยตรง จึงทำให้เกิดปัญหาในการใช้การตีความกฎหมายเมื่อเกิดคดีที่มีข้อเท็จจริงเกี่ยวข้องกับการแปลงรูปงาน (Transformative Works) ขึ้นสู่ศาล เสมือนเป็นช่องว่างของกฎหมายที่ยังไม่มีหลักเกณฑ์ใดมาปรับใช้แก่กรณีได้โดยตรง บทความนี้จึงเสนอให้ประเทศไทยกำหนดหลักเกณฑ์หรือแนวปฏิบัติที่ชัดเจนเกี่ยวกับงานแปลงรูป (Transformative Works) เพื่อประโยชน์ในการพิจารณาคดีของศาลต่อไป

Transformative works is a principle that has been used in a court procedure of the United States of America separately from derivative works. This urges creativity. This creates space for creators to use copyrighted work to create another work by producing from the original copyrighted works without considering as copyright infringement. The fact that the USA uses the Transformative Works principle in deciding the case enables us to see the viewpoint of copyright law in protecting Derivative Works more widely. From the study, it was found that Thailand has no provisions or criteria of protecting Transformative Works directly so this creates the problems of applying and interpreting the law when there is a case with the facts relating to Transformative Works to the court. This is like a gap in the law and there is no criteria that can be applied directly. Therefore, this article suggests Thailand to specify the definite criteria or operating guideline on Transformative Works so that it can be used in the court procedure in the future.