อิทธิพลของปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายในที่มีต่อความสุขของผู้สูงอายุ

Abstract

การศึกษาคร้ังนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความสุขของผู้สูงอายุ เปรียบเทียบระดับ ความสุขของผู้สูงอายุ และศึกษาอิทธิพลของปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายในที่มีต่อความสุขของ ผู้สูงอายุ โดยใช้การวิเคราะห์เส้นทาง เพื่อทำความเข้าใจกับกระบวนการของอิทธิพลที่ปัจจัย ภายนอกและปัจจัยภายในมีต่อความสุขของผู้สูงอายุใช้ข้อมูลจากโครงการนำร่องสำรวจและศึกษา สุขภาพ การสูงอายุ และการเกษียณในประเทศไทยโดยการใช้ตัวอย่างซ้ำ (รอบที่ 1) ตัวอย่างที่ใช้ใน การศึกษานี้เป็น ผู้สูงอายุที่มีอายุ60 ปีขึ้นไป จำนวน 550 คน โดยศึกษาเฉพาะผู้ที่ ณ ขณะที่เก็บ ข้อมูลมีสถานภาพ สมรส หม้าย หย่า หรือแยกกันอยู่และมีบุตรอย่างน้อย1 คน มากกว่าครึ่งของตัวอย่างที่ศึกษาเป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 69.27 ปี ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 8.47 ด้านการศึกษาส่วนใหญ่จบการศึกษาระดับประถมศึกษาถึงร้อยละ 73.10 ผลการศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุมีความสุขโดยเฉลี่ย 76.80 คะแนน จากคะแนนเต็ม 100 คะแนน ซึ่งจัดว่ามีความสุขอยู่ใน ระดับมาก และผู้สูงอายุตอนต้นและตอนปลายมีความสุขโดยเฉลี่ย 76.63 คะแนน และ 77.05 คะแนน ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 19.76 และ 22.97 ตามลำดับ ซึ่งการศึกษาอิทธิพลของปัจจัยภายนอก และปัจจัยภายในใช้สถิติวิเคราะห์เส้นทาง ผลการศึกษาพบว่า โมเดลตามสมมติฐานการวิจยัของ ผู้สูงอายุมีความกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์อยู่ในระดับดี( 2 =0.819, p-value = 0.664, RMSEA = 0.000, GFI = 1.000, TLI= 1.070, CFI = 1.000 และ CMIN/DF = 0.410) โดยปัจจัยภายนอกและ ปัจจัยภายในสามารถอธิบายความแปรปรวนของความสุขของผู้สูงอายุได้ร้อยละ 19 ผลการ วิเคราะห์พบว่า ปัจจัยภายนอกอันได้แก่ เขตที่อยู่อาศัยมีอิทธิพลโดยรวมต่อระดับ ความสุขของ ผู้สูงอายุมากที่สุดรองลงมาคือเวลาที่ใช้ในการปฏิบัติภารกิจทางสังคมและศาสนา และสถานภาพ สมรส ตามลำดับ นอกจากนี้ยังพบว่าอิทธิพลที่มีต่อความสุขของตัวแปรทั้ง 3 ส่วนใหญ่เป็นอิทธิพลทางตรงมากกว่าทางอ้อม ด้านการทำงานและการพบปะติดต่อกับบุตรมีอิทธิพล ทางอ้อมต่อความสุขการทำงานมีอิทธิพลทางอ้อมโดยผ่านภาวะสุขภาพกาย และผ่านภาวะทาง อารมณ์ส่วนการพบปะติดต่อกับบุตรก็มีอิทธิพลต่อความสุข โดยผ่านภาวะทางอารมณ์สำหรับ ปัจจัยภายในพบว่าภาวะสุขภาพกายก็มีอิทธิพลมากกว่าภาวะทางอารมณ์ นอกจากนี้ได้ทำการศึกษาอิทธิพลของปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายในที่มีต่อความสุขของ ผู้สูงอายุตอนต้น และตอนปลาย พบว่า การพบปะติดต่อกับบุตรมีอิทธิพลทางอ้อมผ่านภาวะทาง อารมณ์ของผู้สูงอายุตอนต้น ส่วนเวลาที่ใช้ในการปฏิบัติภารกิจทางสังคมและศาสนา มีอิทธิพลทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อระดับความสุขของผู้สูงอายุตอนปลายเพียงอย่างเดียวเช่นกัน อย่างไรก็ตาม ภาวะสุขภาพกายของทั้งผู้สูงอายุตอนต้นและตอนปลายต่างก็มีอิทธิพลต่อความสุขมากกว่าภาวะ ทางอารมณ์