ปัญหาเกี่ยวกับวิธีพิจารณาขององค์กรตรวจสอบและวินิจฉัยข้อพิพาทในคดีเลือกตั้งท้องถิ่น

Abstract

วิทยานิพนธ์เล่มนี้มุ่งศึกษาปัญหาเกี่ยวกับวิธีพิจารณาขององค์กรตรวจสอบและวินิจฉัยข้อ พิพาทคดีเลือกตั้งท้องถิ่นของประเทศไทย ในประเด็นต่างๆ ดังนี้ 1. ปัญหาไม่มีบทบัญญัติให้ศาลยึด ส านวนการสืบสวนสอบสวนของคณะกรรมการการเลือกตั้งเป็นหลักในการพิจารณาคดี 2. ปัญหา เกี่ยวกับความเชี่ยวชาญของศาลอุทธรณ์ในการพิจารณาคดีเลือกตั้งท้องถิ่น 3. ปัญหาเกี่ยวกับภาระ การพิสูจน์และการรับฟังพยาน ตลอดจนการคุ้มครองพยานในคดีเลือกตั้ง เพื่อหาแนวทางแก้ไขหรือ มาตรการในการคุ้มครองพยานในคดีเลือกตั้ง วิธีการศึกษาเป็นการศึกษาถึงขั้นตอนกระบวนการจัดทำสำนวนการสืบสวนสอบสวนเรื่อง คัดค้านการเลือกตั้งท้องถิ่นของคณะกรรมการการเลือกตั้งกรณีหลังประกาศรับรองผลการเลือกตั้ง เมื่อมีเรื่องร้องคัดค้านการเลือกตั้งคณะกรรมการการเลือกตั้งต้องดำเนินการสืบสวนสอบสวนตาม ระเบียบและกฎหมายเกี่ยวกับคณะกรรมการการเลือกตั้ง หากการสืบสวนสอบสวนมีพยานหลักฐาน เพียงพอที่จะเชื่อได้ว่ามีการกระทำที่เป็นการฝ่าฝืนกฎหมายเลือกตั้งทำให้การเลือกตั้งเป็นไปโดยไม่ สุจริตและเที่ยงธรรม กรณีที่คณะกรรมการการเลือกตั้งจะสั่งเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งหรือสั่งให้มีการ เลือกตั้งใหม่ จะต้องยื่นคำร้องต่อศาลอุทธรณ์เพื่อพิจารณาวินิจฉัย โดยศาลจะใช้ระเบียบที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกาเป็นหลักในการพิจารณาและวินิจฉัยคดีเลือกตั้ง ส่วนวิธีพิจารณาใดซึ่งระเบียบที่ประชุม ใหญ่ศาลฎีกามิได้กำหนดไว้โดยเฉพาะ ศาลจะนำบทบัญญัติในกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาใช้ บังคับ จากการศึกษาพบว่าเหตุที่ทำให้ศาลอุทธรณ์ยกคำร้องของคณะกรรมการการเลือกตั้งเกิดจากการที่ไม่มีบทบัญญัติของกฎหมายให้ศาลยึดสำนวนการสืบสวนสอบสวนของคณะกรรมการการ เลือกตั้งเป็นหลักในการพิจารณาคดีและการพิจารณาและวินิจฉัยคดีของศาลอุทธรณ์แต่ละภาคนั้นไม่ เป็นไปในแนวทางเดียวกันเพราะผู้พิพากษาที่พิจารณาคดีเลือกตั้งในศาลอุทธรณ์ และในศาลอุทธรณ์ ภาคเป็นผู้พิพากษาที่ทำหน้าที่พิจารณาคดีทั่วไปเช่นเดียวกับผู้พิพากษาอื่นๆ ซึ่งได้รับการคัดเลือกให้ เข้ามาทำหน้าที่พิจารณาคดีในแผนกคดีเลือกตั้งอีกหน้าที่หนึ่ง อีกทั้ง ในการพิจารณาคดีของศาล กระทำโดยเปิดเผยต่อหน้าคู่ความทำให้พยานในคดีของคณะกรรมการการเลือกตั้งเกิดความกลัวว่าจะ ได้รับอันตราย จึงไม่มาให้การสืบพยานในชั้นศาล หรือมาศาลแต่ไม่ยอมให้การหรือกลับคำให้การที่ เคยให้ไว้ต่อคณะกรรมการการเลือกตั้ง ทำให้ศาลอุทธรณ์ยกคำร้องของผู้ร้อง จากการศึกษามีข้อเสนอแนะและแนวทางในการแก้ไขปัญหา คือ เพิ่มหลักการเกี่ยวกับการ พิจารณาคดีเลือกตั้งของศาล โดยแก้ไขกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกตั้ง พ.ศ.2550 และพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2545 จัดตั้งศาลอุทธรณ์แผนกคดีเลือกตั้งท้องถิ่นเป็นการเฉพาะ เพื่อเป็นการรวมศูนย์อำนาจให้การ พิจารณาวินิจฉัยคดีเป็นไปในแนวทางเดียวกัน จัดการอบรมสัมมนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่าง องค์กรที่เกี่ยวข้องกับการเลือกตั้งท้องถิ่น ตลอดจนกำหนดคุณสมบัติของผู้พิพากษาในคดีเลือกตั้ง ท้องถิ่นให้เหมาะสม ส าหรับภาระการพิสูจน์และการรับฟังพยานในชั้นการพิจารณาของศาลอุทธรณ์ ควรกำหนดให้ใช้วิธีพิจารณาโดยเอกสารเป็นสำคัญ ซึ่งศาลอาจสั่งให้มีการเดินเผชิญสืบนอกสถานที่ได้ และกำหนดข้อยกเว้นหลักการพิจารณาโดยเปิดเผยใช้บังคับสำหรับวิธีพิจารณาคดีหากมีเหตุผลชัด แจ้งถึงการที่จะต้องพิจารณาคดีโดยไม่เปิดเผย และแก้ไขหรือยกเลิกการบันทึกคำพยานส่งศาล ล่วงหน้าก่อนวันสืบพยาน โดยกำหนดให้ยึดสำนวนการสืบสวนสอบสวนของคณะกรรมการการ เลือกตั้งเป็นหลักในการพิจารณา และอาจไต่สวนหาข้อเท็จจริงและพยานหลักฐานเพิ่มเติมได้ส่วน มาตรการในการคุ้มครองพยาน ให้มีการแก้ไขกฎหมายพระราชบัญญัติคุ้มครองพยานในคดีอาญา พ.ศ.2546 ให้ครอบคลุมถึงพยานในคดีเลือกตั้งด้วย