ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนไทย ปี พ.ศ. 2548-2555

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่าย ของครัวเรือนโดยวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายใน 2 มิติคือ การเปลี่ยนแปลงระหว่าง ครัวเรือน และการเปลี่ยนแปลงภายในครัวเรือน การศึกษานี้ใช้ข้อมูลจากโครงการสำรวจเพื่อ ติดตามภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน (ใช้ตัวอย่างช้ำ) ตั้งแต่ปี 2548-2555 ของ สำนักงานสถิติแห่งชาติ ผลการศึกษา พบว่าการใช้จ่ายของครัวเรือนไทยเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ตลอดช่วงปีที่ทำการศึกษาจาก 8,740.83 บาทในปี 2548 เป็น 14,797.62 ในปี 2555 เมื่อ พิจารณาอัตราการเปลี่ยนแปลงการใช้จ่าย พบว่าช่วงปี 2548-2550 มีการเปลี่ยนแปลงประมาณ 15% ซึ่งสูงกว่าช่วงปี 2550 -2553 และช่วงปี 2553-2555 อย่างไรก็ตามพบว่าโครงสร้างการใช้ จ่ายของครัวเรือนในช่วงปีที่ศึกษาไม่มีการเปลี่ยนแปลง ครัวเรือนไทยยังคงให้ความสำคัญกับ ค่าอาหารเครื่องดื่มและยาสูบเป็นหลัก โดยมีสัดส่วนประมาณ 2 ใน 5 ของการใช้จ่ายทั้งหมด รองลงมาเป็นหมวดการเดินทางและยานพาหนะ (20%) สำหรับปัจจัยที่ส่งผลต่อการใช้จ่ายของ ครัวเรือน ทั้งการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงระหว่างครัวเรือนและภายในครัวเรือน พบว่า รายได้ ของครัวเรือน ภาระพึ่งพิวัยเด็ก ภาระพึ่งพิงวัยสูงอายุ และขนาดของครัวเรือน มีอิทธิพลต่อการ เปลี่ยนแปลงการใช้จ่ายของครัวเรือนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ในขณะที่อิทธิพลขององค์ประกอบ ของเพศชาย-หญิงในครัวเรือน และการปรึกษาบุคลากรด้านสุขภาพของสมาชิกในครัวเรือนไม่มี นัยสำคัญทางสถิติ นอกจากนี้ยังพบว่าการวิเคราะห์ใน 2 มิติดังกล่าวให้ผลที่แตกต่างกัน ดังนี้ การ มีสุขภาพที่ทรุดโทรมลง และ การมีงานทำของสมาชิกในครัวเรือน ส่งผลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ต่อการเปลี่ยนแปลงค่าใช้จ่ายเฉพาะระหว่างครัวเรือนและเฉพาะภายในครัวเรือน ตามลำดับ