การจัดตั้งหน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในประเทศไทย

Abstract

หน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นองค์กรทางธุรกิจที่จัดตั้งขึ้นโดยองค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่นตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย อันได้แก่ พระราชบัญญัติจัดตั้งองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่นขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อจัดทําบริการสาธารณะ ในทางอุตสาหกรรมและพาณิชยกรรมและอยู่ภายใต้การกํากับดูแลขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทั้งนี้หน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีอิสระในทางการเงินการจัดการบุคลากรและ การดําเนินงานในลักษณะทํานองเดียวกับรัฐวิสาหกิจซึ่งเป็นหน่วยธุรกิจของรัฐ ปัจจุบันหน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นของประเทศไทยตามบทบัญญัติ แห่งกฎหมายซึ่งเป็นองค์กรทางธุรกิจที่มีภารกิจหน้าที่ในการจัดทําบริการสาธารณะในทาง อุตสาหกรรมและพาณิชยกรรมมี 2 รูปแบบ ได้แก่ บริษัทจํากัดขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและ การพาณิชย์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ซึ่งการจัดตั้งหน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในประเทศไทยตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบัน ปรากฏหน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบ บริษัทจํากัดเพียง 2 แห่งเท่านั้น คือ บริษัท กรุงเทพธนาคม จํากัดซึ่งเป็นวิสาหกิจของกรุงเทพมหานคร อยู่ภายใต้การควบคุมและดําเนินการของกรุงเทพมหานครและ บริษัท ขอนแก่น ทรานซิสซิสเท็ม จํากัด ซึ่งจดทะเบียนในนามของเทศบาล 5 แห่งในจังหวัดขอนแก่น ส่วนหน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วน ท้องถิ่นในรูปการพาณิชย์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้น ปัจจุบันดําเนินการอยู่ในหลายลักษณะ ยกตัวอย่างเช่น สถานธนานุบาล โรงฆ่าสัตว์การเก็บขยะ ท่าเรือ เป็นต้น จากการศึกษาพบว่า องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในประเทศไทย ไม่นิยมจัดตั้งหน่วยธุรกิจ ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทั้งที่พระราชบัญญัติจัดตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่างให้อํานาจ แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่จะสามารถจัดตั้งหน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นได้ ทั้งนี้มีเหตุผลที่สําคัญอันเนื่องมาจากการที่บทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ให้อํานาจแก่องค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่นจัดตั้งหน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในปัจจุบัน ไม่มีความชัดเจน ขาดเนื้อหา และสาระสําคัญเกี่ยวกับการจัดตั้งหน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหลายประการ โดยไม่มี บทบัญญัติแห่งกฎหมายที่กําหนดวัตถุประสงค์รูปแบบ หลักเกณฑ์และวิธีการในการจัดตั้งหน่วยธุรกิจ ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไว้เป็นการเฉพาะ รวมถึงการขนาดมาตรการอื่น ๆ ที่จะส่งเสริมและ สนับสนุนการจัดตั้งหน่วยธุรกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้มีประสิทธิภาพ