การพัฒนาการบริหารจัดการกองทุนสวัสดิการชุมชน อำเภอป่าสันตอง จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

งานวิจัยฉบับนี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการบริหารจัดการกองทุนสวัสดิการชุมชน และนําเสนอรูปแบบการจัดสวัสดิการของกองทุนสวัสดิการชุมชน เพื่อหาแนวทางพัฒนาการ บริหารจัดการกองทุนสวัสดิการชุมชนอย่างยั่งยืนในพื้นที่อําเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ การ ศึกษาวิจัยในครั้งนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ โดยวิธีการวิจัยที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ใช้เครื่องมือ ในการวิจัย ได้แก่ การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview)เพื่อหาจุดสําคัญ ควบคู่ไปกับการสังเกต แบบมีส่วนร่วม (Participant Observation) ในทุกขัÊนตอนและกระบวนการกลุ่ม กระบวนการทํางาน ตลอดจนการสนทนากลุ่มย่อย (Focus Group) เพืÉอหาข้อสรุปในประเด็นการอภิปราย โดยมีกลุ่ม ตัวอย่างในการศึกษาครั้งนี้ ได้แก่ กองทุนสวัสดิการชุมชนในพื้นที่อําเภอสันป่าตอง 3 กองทุน โดย กําหนดคุณสมบัติของกองทุนไว้ 3 ประการ คือ 1) เป็ นกองทุนที่มีสมาชิกมากกว่า 1,000 คนขึ้นไป 2) เป็ นกองทุนที่มีเงินทุนหมุนเวียนมากกว่า 1 ล้านบาท 3) เป็ นกองทุนที่ดําเนินการมาแล้วไม่น้อย กว่า 3 ปี เพื่อจํากัดสภาพแวดล้อมให้ใกล้เคียงกันมากที่สุด โดยเก็บข้อมูลครอบคลุมประเด็นหลักคือ 1) การบริหารจัดการกองทุนสวัสดิการชุมชน 2) รูปแบบการจัดสวัสดิการของกองทุนสวัสดิกานชุม ชน และ 3) การมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างที่เกี่ยวข้องกับกองทุนสวัสดิการชุมชน จากนั้นนําไป วิเคราะห์ข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูลจึงใช้การพรรณนาความ (Descriptive)ควบคู่กับการตีความสร้าง ข้อสรุปแบบอุปนัย (Induction) จากข้อมูลการสัมภาษณ์ประกอบกับเอกสารอื่นๆ (Document Analysis)เพื่อ ความเป็นระบบ เน้นสภาพวัตถุวิสัย และอ้างอิงกรอบแนวคิดทฤษฏีและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องควบคู่ บริบท (Context)จากการลงภาคสนาม (Field Study) และถ่ายทอดผลการศึกษาด้วยการพรรณนาใน ลักษณะความเรียง เพื่อให้เกิดความชัดเจนในงานเชิงคุณภาพผลการวิจัยพบว่าใน

ประเด็นที่ 1 การบริหารกองทุนสวัสดิการชุมชนนั้นเป็นการต่อยอดโครงการจากโครงการ ดูแลผู้สูงอายุของกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ในขณะนั้น ให้กลายมาเป็น กองทุนสวัสดิการชุมชนมีการเก็บเงินออมทรัพย์วันละ 1 บาทเดือนละ 30 บาทต่อคน โดยบังใช้ ระเบียบบริหารกองทุนจากกระทรวง มีคณะกรรมการกองทุนที่มีวาระในการดํารงตําแหน่งคราวละ 2 ปี มีการจัดสรรเงินงบประมาณของกองทุนในลักษณะ 80:20 แบ่งเป็ นเงินจัดสวัสดิการและ บริหารงาน 80เปอร์เซนต์และเก็บไว้เป็ นเงินทุนสํารองอีก 20เปอร์เซนต์

ประเด็นที่ 2 รูปแบบการจัดสวัสดิการของกองทุนสวัสดิการชุมชน จากการศึกษาพบว่า รูปแบบที่กองทุนสวัสดิการชุมชนใช้ในปัจจุบันรูปแบบการจัดสวัสดิการองค์กรชุมชนร่วมทุน ผ่าน การสนับสนุนเงินงบประมาณจากภาครัฐบางส่วนและจัดเก็บจากสมาชิกบางส่วน โดยสามารถแบ่ง การจัดสวัสดิการให้กับสมาชิกกองทุนได้ 4 ประเภทหลักได้แก่ การเกิด การศึกษา เจ็บป่วย เสียชีวิต

ประเด็นที่ 3 การมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆที่เกี่ยวข้องกับกองทุนสวัสดิการชุมชน ผล การศึกษาพบว่า มี 2 ส่วนคือหน่วยงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ทั้งในระดับจังหวัด และหน่วยงานย่อยอย่าง สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (พอช.) ที่เข้ามาสนับสนุนในเรื่องขององค์ ความรู้ การจัดการ และงบประมาณ และอีกหน่วยงานคือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ซึ่ง ให้การสนับสนุนงบประมาณรายปี ให้แก่กองทุน ซึ่งกองทุนสวัสดิการชุมชนจะต้องรายงานผลการ ปฏิบัติงานให้หน่วยงานดังกล่าวทราบเป็นระยะ

ข้อเสนอแนะต่อกองทุนสวัสดิการชุมชน 1) กองทุนสวัสดิการชุมชนจะต้องมีการบูรณาการกับทุนทางสังคม ทุนการเงินอื่น ให้เข้ามามีส่วนร่วมในการยกระดับสวัสดิการชุมชน 2) กองทุนสวัสดิการชุมชนต้องมีการจัดทําแผนพัฒนาในทุกมิติของการบริหาร จัดการกองทุน เช่น แผนการเพิ่มเติมสมาชิก แผนในการจัดหารายได้ แผนในการพัฒนาการจ่าย สวัสดิการให้กับสมาชิก และแผนการเติบโตไปสู่องค์กรชุมชนรูปแบบอื่นในอนาคต 3) เสริมสร้างให้กองทุนสวัสดิการชุมชนกลายเป็นศูนย์การเรียนรู้ชุมชน ในเรื่อง ของการออม การจัดสวัสดิการสังคม 4) บูรณาการองค์ความรู้ ความร่วมมือกับกองทุนสวัสดิการชุมชนอื่นๆ ตลอดจน การแลกเปลี่ยนบุคลากร 5) เสริมสร้างบุคลากรรุ่นใหม่ให้เข้ามาบริหารงานกองทุน และสร้างระบบสารสนเทศ ที่เป็นมาตรฐาน