การบริหารการพัฒนาเมืองพัทยา : รูปแบบที่ควรจะเป็น

Abstract

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้เป็นการศึกษาเฉพาะกรณีการบริหารของเมืองพัทยาที่ได้เลียนแบบแนวความคิดการบริหารรูปแบบผู้จัดการจากประเทศสหรัฐอเมริกามาใช้ โดยตราเป็นพระราชบัญญัติระเบียบการบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ.2521 นับเป็นแห่งแรก และแห่งเดียวของประเทศไทย จนถึงปัจจุบันนี้ได้ประสบกับปัญหาอุปสรรคต่าง ๆ มากมาย และไม่สามารถแก้ปัญหาได้ส่งผลถึงการบริหารไม่บรรลุเป้าหมาย และสามารถรองรับภารกิจอย่างมีประสิทธิภาพได้

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะหาคำตอบว่า รูปแบบการบริหารที่นำมาใช้นั้นได้ใช้อย่างไร มีประสิทธิภาพเพียงพอหรือไม่ มีปัญหาอุปสรรคอะไร และรูปแบบที่เหมาะสมในการบริหารเมืองพัทยาที่แท้จริงนั้นควรจะเป็นอย่างไร.

วิธีการวิจัย ผู้วิจัยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ และการวิเคราะห์เนื้อหาเป็นหลัก โดยการออกเก็บข้อมูล และสังเกตการณ์ด้วยตนเองทั้งหมด จากกลุ่มตัวอย่างที่เฉพาะเจาะจงทั้งในระดับกำหนดนโยบายบริหาร และปฏิบัติการจากกระทรวงมหาดไทย จังหวัดชลบุรี เมืองพัทยาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งอดีตผู้บริหารเมืองพัทยา ผู้เกี่ยวข้องในการจัดตั้งการปกครองรูปแบบพิเศษที่พัทยา นักวิชาการผู้ทรงคุณวุฒิ และนักท่องเที่ยว.

ผลจากการศึกษาพบว่า รูปแบบการบริหารที่นำมาใช้กับเมืองพัทยานั้นได้นำมาใช้ในลักษณะที่แตกต่างไปจากแนวความคิดเดิมภายใต้ระเบียบการบริหารราชการของไทย ที่มีการรวมศูนย์อำนาจไว้ส่วนกลางในด้านกฎระเบียบวิธีการปฏิบัติ การบริหารบุคคล การบริหารการคลังนั้นได้ใช้กฎเกณฑ์เช่นเดียวกับที่ใช้กับเทศบาลทั่ว ๆ ไปของไทยโดยไม่ได้คำนึงถึงสภาพความเป็นจริงของเมืองพัทยา เป็นปัญหาด้านตัวแปรระบบย่อยขององค์การ เช่น โครงสร้าง กิจกรรม การบริหารบุคคล การบริหารการคลังและเทคโนโลยีทางการบริหาร การบริหารที่ขาดความเป็นอิสระ และความคล่องตัวในอำนาจการตัดสินใจ ประกอบกับอิทธิพลด้านผลประโยชน์ทางธุรกิจที่มีมากมายในเมืองพัทยาที่เข้ามาเป็นอุปสรรคต่อการบริหาร.

อีกทั้งตัวแปรด้านสภาพแวดล้อมภายนอกของเมืองพัทยา เช่น ด้านเศรษฐกิจสังคมการเมืองที่ไม่มีเสถียรภาพที่มั่นคงรวมทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง มีโครงสร้างที่ไม่เอื้ออำนวยและมีนโยบายแน่ชัดในการประสานงานกับเมืองพัทยา.

จากผลการศึกษา จึงนำไปสู่แนวความคิดในการแสวงหารูปแบบที่เหมาะสมในการบริหารการพัฒนาเมืองพัทยาโดยอยู่บนฐานคติ ที่ว่าเมืองพัทยาเป็นเมืองท่องเที่ยวที่มีเอกลักษณ์พิเศษไม่เหมือนท้องถิ่นทั่วไป ดังนั้นรูปแบบการบริหารจึงต้องมีโครงสร้างที่เหมาะสมสอดคล้องกับสภาพความเป็นจริงจากการวิเคราะห์ภายใต้เงื่อนไขของสภาพสังคมปัจจุบัน รูปแบบที่ควรจะเป็นในการบริหารการพัฒนาเมืองพัทยาก็คือ รูปแบบตามแนวความคิดรูปแบบผู้จัดการ โดยมีข้อเสนอในการพัฒนาปรับปรุงแก้ไขให้เหมาะสมในประเด็นต่าง ๆ ดังนี้

1. รูปแบบการบริหารใช้ตามแนวความคิดรูปแบบผู้จัดการ โดยให้การบริหารการเงินเป็นไปในเชิงธุรกิจ

2. ชื่อตำแหน่ง "นายกเมืองพัทยา" เดิม เปลี่ยนเป็น "ประธานสภาเมืองพัทยา" ชื่อตำแน่ง "ปลัดเมืองพัทยา" เดิม เปลี่ยนเป็น "นายกเมืองพัทยา"

3. ผู้บริหาร (นายกเมืองพัทยา) ให้มาจากการสรรหาของคณะกรรมการสรรหาและเสนอสภาเมืองพัทยาเห็นชอบ และลงนามว่าจ้างโดยประธานสภาเมืองพัทยามีอำนาจการตัดสินใจในการวางนโยบาย การวางแผนพัฒนา การป้องกันแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ภายใต้การควบคุมของสภาเมือง.

4. ให้มีคณะกรรมการสรรหานายกเมืองพัทยา ขึ้นมาชุดหนึ่งมีจำนวน 10 คน

5. สมาชิกเมืองพัทยามีจำนวน 24 คน ประกอบด้วยประเภทเลือกตั้ง 16 คนและประเภทแต่งตั้ง 8 คน โดยให้กำหนดคุณสมบัติของสมาชิกประเภทแต่งตั้งให้ชัดเจนสอดคล้องกับภารกิจของเมืองพัทยา มีอำนาจในการกำหนดนโยบายแผนพัฒนาเมือง การพิจารณาให้สัมปทานแก่เอกชน เข้ามาร่วมในการพัฒนาโดยความเห็นชอบของกระทรวงมหาดไทย รวมทั้งการมีอำนาจในการกำหนดเทศบัญญัติ ข้อกำหนด กฎระเบียบการจัดเก็บภาษีท้องถิ่น และการควบคุมการบริหารงานของนายกเมือง.

6. ให้มีคณะที่ปรึกษาทางวิชาการแก่ผู้บริหาร (นายกเมือง) จำนวน 6 คน

7. ปรับปรุงค่าตอบแทนทั้งฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายบริหารให้สอดคล้องกับภาวะค่าครองชีพ และภารกิจที่เป็นจริง.

8. ให้มีตำแหน่ง "ปลัดเมืองพัทยา" ทำหน้าที่หัวหน้าข้าราชการประจำ.

9. การบริหารราชการส่วนกลางต้องกระจายอำนาจอย่างแท้จริง ให้เมืองพัทยามีอิสระในอำนาจการตัดสินใจในการกำหนดนโยบายการวางแผนพัฒนาการให้เอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาการกำหนดกฎระเบียบวิธีปฏิบัติ การบริหารบุคคล การบริหารการคลัง การจัดเก็บภาษีท้องถิ่น ให้มีความคล่องตัวในทางการบริหาร.

10. รัฐบาลต้องมีนโยบายส่งเสริม สนับสนุนการท่องเที่ยวและการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่ชัดเจน ตลอดทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการประสานงานร่วมกัน

11. การบริหารการพัฒนาเมืองพัทยา ซึ่งมีเอกลักษณ์เฉพาะไม่เหมือนท้องถิ่นเทศบาลทั่วไป จึงไม่เห็นด้วยในการใช้รูปแบบที่ใช้กับเทศบาลทั่วไป คือ รูปแบบคณะเทศมนตรีและสภามาบริหาร.

ข้อเสนอเหล่านี้ ต้องได้รับการตอบสนองอย่างรวดเร็วทันกับสถานการณ์ของปัญหาโดยวิธีการทางรัฐสภา เพื่อเห็นชอบในการแก้ไขพระราชบัญญัติระเบียบการบริหารราชการเมืองพัทยา และต้องให้ความรู้ความเข้าใจแก่นักการเมืองทั้งสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภา การแก้ไขจึงจะประสบผลสำเร็จ ถ้าการเสนอได้รับการสนองตอบเช่นนี้แล้ว การบริหารการพัฒนาเมืองพัทยาให้รองรับภารกิจท่องเที่ยวก็จะบรรลุเป้าหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล