สิทธิของประชาชนในการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตามรัฐธรรมนูญ : ศึกษากรณีการทำเกลือสินเธาว์ในพื้นที่จังหวัดสกลนคร
Publisher
Issued Date
2013
Issued Date (B.E.)
2556
Available Date
Copyright Date
Resource Type
Series
Edition
Language
tha
File Type
application/pdf
No. of Pages/File Size
10, 181 , [20] แผ่น
ISBN
ISSN
eISSN
Other identifier(s)
b180776
Identifier(s)
Access Rights
Access Status
Rights
ผลงานนี้เผยแพร่ภายใต้ สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0)
Rights Holder(s)
Physical Location
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. สำนักบรรณสารการพัฒนา
Bibliographic Citation
Citation
สโรชินี ศิริวัฒนา (2013). สิทธิของประชาชนในการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตามรัฐธรรมนูญ : ศึกษากรณีการทำเกลือสินเธาว์ในพื้นที่จังหวัดสกลนคร. Retrieved from: http://repository.nida.ac.th/handle/662723737/732.
Title
สิทธิของประชาชนในการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตามรัฐธรรมนูญ : ศึกษากรณีการทำเกลือสินเธาว์ในพื้นที่จังหวัดสกลนคร
Alternative Title(s)
The right of the people to participate in natural resource and environmental management under the Thai constitution : a study of the rock salt production in Sakon Nakhon Province
Author(s)
Advisor(s)
Editor(s)
item.page.dc.contrubutor.advisor
Advisor's email
Contributor(s)
Contributor(s)
Abstract
โดยที่การสูบน้ำเกลือใต้ตินขึ้นทำเกลือสินเธาว์ในพื้นที่จังหวัดสกลนครนั้น ไต้ก่อให้เกิด
ผลกระทบต่อการจัตการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างมาก ไม่ว่จะเป็นการแพร่กระจาย
ความเคีม การยุบตัวของพื้นดินอย่างกว้างขวาง การปนเปื้อนของแหล่งน้ำบนผิวติน รวมถึงระบบ
นิเวศชาดสมดุล เป็นตัน ซึ่งปัญหาดังกล่าวเริ่มทวีความรุนแรงมากขึ้นเนื่องจากความต้องการใช้เกลือ
สินเธาว์ในอุตสาหกรรมและความต้องการของผู้ประกอบการเพิ่มมากขึ้น ทำให้ผู้ประกอบการบางราย
ลักลอบผสิตเกลือสินเราวันอกระยะเวลาที่อนุญาตให้ทำการสูบน้ำเกลือใต้ดินขึ้นมาทำเกลือสินเธาว์
รวมถึงการลักลอบผลิตนอกพื้นที่ที่มีการอนุญาตอีกตัวย ขณะเดียวกันในต้านการมีส่วนร่วมของ
ประชาชนนั้น แม้บทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พุทธศักราช 2550) จะได้วาง
หลักการสำคัญเพื่อรับรองสิทธิของประชาชนในการมีส่วนร่วมในการจัดการ การบำรุงรักษา และการ
ใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชวติและสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลและยั่งยืน โตยมีจุดมุ่งหมายที่ให้
ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมก็ตาม แต่จากสภาพ
ข้อเท็จจริงกลับปรากฏว่า การทำเกลือสินเธาว์ในปัจจุบันไม่มีขั้นตอนการสำรวจความคิดเห็นของ
ประชาชนในพื้นที่ก่อนที่จะพิจารณาอนุญาตให้ทำเกลือสินเธาว์หรือไม่ รวมถึงภายหลังการอนุญาต
แล้วก็ไม่มีกระบวนการให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหา เยียวยา หรือฟื้นฟูสภาพแวดส้อมที่
เหมาะสม จึงส่งผลให้การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ไม่ได้รับผลในทางปฏิบัติเท่าที่ควร นอกจากนี้ ปัญหาการบังคันใช้กฎหมายถือเป็นปัญหาสำคัญที่ทำให้
การมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่ที่มีการทำเกลือสินเธาว์ไม่เกิดผลเช่นกัน
จากการศึกษาโดยภาพรวม ทำให้เห็นว่าการจัตการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
กรณีศึกษาการทำเกลือสินเธาว์ในจังหวัดสกลนครนั้น ถือเป็นปรากฏการณ์ทางสังคมอย่างหนึ่งที่เป็น
ปัญหาจากการนำน้ำเกลือใต้ดินขึ้นมาทำเกลือสินเธาว์โดยขาตมาตรการในการควบคุมที่เหมาะสมไม่
ว่าจะเป็นมาตรการควบคุมทางกฎหมาย การขาคจิตสำนึกในการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวตล้อมที่ยั่งยืน ตลอดจนการชาดรูปแบบการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่ในฐานะที่เป็น
เจ้าของทรัพยากรธรรมชาติน้ำเกลือใต้ดินนั้น ในการอนุรักษ์ การไช้ การฟื้นฟู และการจัดการ
ทรัพยากรธรรมซาติทำให้มีการนำน้ำกลือใต้ตินมาใช้อย่างสิ้นเปลือง จึงส่งผลระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อมในต้านต่าง ๆ ซึ่งแนวคิดในการบริหารจัดการโดยการที่รัฐใช้อำนาจเข้าไปควบคุมดูแลอาจ
ยังไม่เพียงพอ ตังนั้น จึงต้องมีมาตรการและกลไกทางกฎหมายเพื่อใช้เป็นแนวทางในการแก้ปัญหาให้
สอดคล้องกับหลักการพัฒนาอย่างยั่งยืนโดยให้ประชาชนซึ่งได้รับการรับรองสิทธิได้มีส่วนร่วมในการ
จัดการหรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตามที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พุทธศักราช 2550)
ใต้บัญญัติรับรองไว้อย่างแท้จริง
ผลการศึกษา ผู้ศึกษามีข้อเสนอแนะในด้านนโยบายในการพัฒนาการประกอบเกลือสินเธาว์
ตังนี้ ประการที่หนึ่ง การกำหนดนโยบายการประกอบเกลือสินเธาว์ให้เป็นไปเพื่อการรักษา
ทรัพยากรธรรมชาติและคุณภาพสิ่งแวดล้อมของประเทศโดยคำนึงถึงการมีส่วนร่วมของประชาชนให้
พื้นที่ในการจัตการทรัพยากรธรรมชาติเป็นสำคัญมากกว่าประโยชน์ทางเศรษฐกิจ ประการที่สอง ควร
มีมาตรการควบคุมผู้ประกอบการทำเกลือสินเธาว์ให้ปฏิบัติตามกฎหมายที่กำหนดไว้อย่างเคร่งครัต ไม่
ว่าจะเป็นการกำหนดพื้นที่ให้มีการสูบน้ำเกลือ การกำหนตระยะเวลาสูบน้ำเกลือ ระบบการป้องกัน
การรั่วซึมของน้ำเกลือใต้ดินสู่พื้นที่ข้างเคียงเพื่อมีให้ดำเนินการให้เกิดความเดือตร้อนต่อประชาชนที่
อาศัยอยู่ในบริเวณพื้นที่ใกล้เคียง เป็นตัน ประการที่สาม ควบคุมไม่ให้มีผู้ประกอบการทำเกลือสินเธาว์
รายใหม่ ประการที่สี่ ควบคุมไมให้มีการขยายพื้นที่การประกอบุเกลือสินเธาว์เพิ่มเติมจากพื้นที่ที่ได้
ตำเนินการอยู่ในปัจจุบัน ประการที่ห้า สนับสนุนให้ผู้ประกอบการทำนาเกลือทุกรายนำเทคโนโลยีที่ทันสมัย
เข้ามาช่วยดำเนินงานแทนผลิตแบบเดิมเพื่อลดต้นทุนการผลิตและลดปัญหาผลกระทบต้านสิ่งแวตล้อม
ประการที่หก กำหนดให้การทำเกลือสินเธาว์เป็นกิจการที่มีผลกระทบสิ่งแวตล้อมซึ่งก่อนดำเนินการ
ห้องมีการจัตทำรายงานผลกระทบสิ่งแวตล้อมก่อน และประการสุดท้าย ให้มีมาตรการในการฟื้นฟู
และพัฒนาพื้นที่เพื่อใช้ประโยชน์ทางการเกษตรได้ต่อไป
ส่วนปัญหาเกี่ยวกับความชัดเจนของกฎหมายหรือปัญหาหน่วยงานนั้น ผู้ศึกษามีข้อเสนอแนะ
สามประการ ดังนี้ ประการที่หนึ่ง ปัญหาความชัตเจนของหน่วยงาน ควรกำหนดว่หน่วยงานใดมี
ความรับผิดชอบโดยตรงในการควบคุมดูแลการประกอบกิจการทำเกลือสินเธาว์ ซึ่งต้องกำหนด
ขอบเขตอำนาจหน้าที่ของแต่ละหน่วยงานที่ชัดเจนด้วย ประการที่สอง ควรกำหนดให้มีระเบียบ
ข้อบังคับและบทลงโทษที่ชัดเจนและเหมาะสมสำหรับผู้ประกอบการที่ไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขที่กำหนด
ในการอนุญาต การเพิ่มบทลงโทษในส่วนค่าปรับสำหรับผู้ที่ผ่าฝืน รวมถึงกรณีเกิดความเสียหายขึ้น
โดยเฉพาะอาจนำหลักการกำหนดคำเสียหายในเชิงลงโทษหรือคำเสียหายเชิงเศรษฐกิจมาพิจารณา
ประกอบด้วย ประการที่สาม ควรกำหนดให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเข้ามามีบทบาทในการกำกับ
ควบคุมดูแลเพื่อให้สอดคล้องกับเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พุทธศักราช
2550) ประการที่สี ควรเพิ่มจำนวนอัตรากำลังของเจ้าหน้าที่ของรัฐซึ่งปัจจุบันมีไม่เพียงพอ ทำให้การ
บังคับใช้กฎหมายขาดประสิทธิภาพ ประการสุดท้าย วรมีกระบวนการให้ประชาชนในพื้นที่เข้ามามี
ส่วนร่วม เช่น การให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการตัดสินใจในการกำหนดขอบเขต รูปแบบ ระยะเวลา
การควบคุมการทำเกสือสินเธาว์ ตลอดจนการเยียวยาความเสียหายที่เกิดขึ้น โดยสามารถกระทำได้ใน
รูปแบ่บการทำประชาคมร่วมกันชุมชนนั้นซึ่งเป็นวิธีการแก้ปัญหากันเองโดยชุมชนอันแสดงถึงรูปแบบ
การมีส่วนร่วมของประชาชนที่เห็นเด่นชัดและเป็นรูปธรรมในที่สุด
Table of contents
Description
วิทยานิพนธ์ (น.ม.)--สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, 2013
Description
Sponsorship
Degree Name
Degree Level
Degree Department
Degree Discipline
Degree Grantor(s)
Classification
LCC
Subject(s)
สิทธิของประชาชน
เกลือสินเธาว์ -- ไทย สกลนคร
การมีส่วนร่วมของประชาชน -- ไทย -- สกลนคร -- แง่สิ่งแวดล้อม
การมีส่วนร่วมทางสังคม -- ไทย -- สกลนคร
นโยบายสิ่งแวดล้อม -- กฎหมายและระเบียบข้อบังคับ -- ไทย
นโยบายสิ่งแวดล้อม -- ไทย -- การมีส่วนร่วมของประชาชน
สิ่งแวดล้อม -- ไทย -- สกลนคร -- การมีส่วนร่วมของประชาชน
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2007
การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ -- ไทย -- สกลนคร -- การมีส่วนร่วมของประชาชน
การจัดการสิ่งแวดล้อม -- ไทย -- สกลนคร -- การมีส่วนร่วมของประชาชน
เกลือสินเธาว์ -- ไทย สกลนคร
การมีส่วนร่วมของประชาชน -- ไทย -- สกลนคร -- แง่สิ่งแวดล้อม
การมีส่วนร่วมทางสังคม -- ไทย -- สกลนคร
นโยบายสิ่งแวดล้อม -- กฎหมายและระเบียบข้อบังคับ -- ไทย
นโยบายสิ่งแวดล้อม -- ไทย -- การมีส่วนร่วมของประชาชน
สิ่งแวดล้อม -- ไทย -- สกลนคร -- การมีส่วนร่วมของประชาชน
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2007
การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ -- ไทย -- สกลนคร -- การมีส่วนร่วมของประชาชน
การจัดการสิ่งแวดล้อม -- ไทย -- สกลนคร -- การมีส่วนร่วมของประชาชน