ความแปลกแยกของคนในชุมชนแออัดกับการเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชน : ศึกษากรณีชุมชนวังโสม กรุงเทพมหานคร

Abstract

งานวิจัยนี้ต้องการศึกษาระดับความแปลกแยกของคนในชุมชนแออัด และความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระ 4 ด้านของความแปลกแยก คือ ความรู้สึกไร้อำนาจ ความรู้สึกไร้ความหมาย ความรู้สึกไร้บรรทัดฐาน ความรู้สึกโดดเดี่ยวทางสังคม รวมทั้งตัวแปรอื่น ๆ คือทัศนคติมุ่งรักษาวัฒนธรรมและภาพลักษณ์ของชุมชน ทัศนคติเกี่ยวกับกิจกรรมในชุมชนที่ผ่านมา บทบาทของคนใกล้ชิดในการเข้าร่วมกิจกรรม และการติดต่อสื่อสารภายในชุมชน กับตัวแปรตามได้แก่ การเข้าร่วมกิจกรรมการรักษาความสะอาดและกิจกรรมการกุศลประจำปี ตลอดจนศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างมิติต่าง ๆ ของความแปลกแยกกับการเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชน เมื่อควบคุมตัวแปรอิสระอื่น ๆ.

การรวบรวมข้อมูลใช้แบบสอบถามสัมภาษณ์ผู้ที่อยู่อาศัยอยู่ในชุมชนวังโสมที่มีอายุตั้งแต่ 15 ปีขึ้นไป จำนวน 100 คน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์คือ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน และการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ ด้วยวิธีการคัดเลือกตัวแปรอิสระแบบ Forward Selection และ Enter โดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS PC.

ผลการศึกษาพบว่า.

1. คนในชุมชนวังโสมส่วนใหญ่ประมาณ 98 มีความแปลกแยกอยู่ในระดับกลางส่วนที่เหลือมีความแปลกแยกอยู่ในระดับต่ำ.

2. ความรู้สึกไร้ความหมายเป็นมิติเดียวของความแปลกแยกที่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับการเข้าร่วมกิจกรรในชุมชน โดยสามารถอธิบายค่าความแปรปรวนของการเข้าร่วมกิจกรรมการักษาความสะอาดชุมชนได้ร้อยละ 5.67 และการเข้าร่วมกิจกรรมการกุศลประจำปีได้ร้อยละ 7.14 นอกจากนี้พบว่า บทบาทของคนใกล้ชิดในการเข้าร่วมกิจกรรม และการติดต่อสื่อสารภายในชุมชน มีความสัมพันธ์กับการเข้าร่วมกิจกรรมการรักษาความสะอาดชุมชนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยสามารถอธิบายค่าความแปรปรวนของการเข้าร่วมกิจกรรมนี้ร้อยละ 13.58 และ 3.29 ตามลำดับ ส่วนตัวแปรที่มีความสัมพันธ์กับการเข้าร่วมกิจกรรมการกุศลประจำปี คือ บทบาทของคนใกล้ชิดในการเข้าร่วมกิจกรรม ทัศนคติมุ่งรักษาวัฒนธรรมและภาพลักษณ์ของชุมชน และการติดต่อสื่อสารภายในชุมชน ซึ่งสามารถอธิบายค่าความแปรปรวนของการเข้าร่วมกิจกรรมดังกล่าวได้ร้อยละ 11.47, 9.90 และ 3.92 ตามลำดับ.

3. เมื่อควบคุมตัวแปรอิสระทีละตัวพบว่า ความรู้สึกไร้ความหมายเป็นเพียงมิติเดียวที่มีความสัมพันธ์กับการเข้าร่วมกิจกรรมการรักษาความสะอาดในชุมชน และกิจกรรมการกุศลประจำปี ส่วนความรู้สึกไร้บรรทัดฐานมีความสัมพันธ์กับการเข้าร่วมกิจกรรมการกุศลประจำปีเมื่อควบคุมตัวแปรทัศนคติเกี่ยวกับกิจกรรมในชุมชนที่ผ่านมา และเมื่อพิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างมิติต่าง ๆ ของความแปลกแยกกับการเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชนทั้ง 2 กิจกรรม โดยควบคุมตัวแปรอิสระอื่น ๆ ทั้ง 4 ตัว พบว่า ความรู้สึกไร้ความหมายเป็นตัวแปรเพียงมิติเดียวที่มีความสัมพันธ์กับการเข้าร่วมกิจกรรมการรักษาความสะอาดชุมชนโดยอธิบายค่าความแปรปรวนได้ร้อยละ 3.26 และมีความสัมพันธ์กับการเข้าร่วมกิจกรรมการกุศลประจำปี โดยอธิบายค่าความแปรปรวนได้ร้อยละ 8.32.

4. ความแปลกแยกรวมทุกมิติไม่มีความสัมพันธ์กับการเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชนทั้งสองกิจกรรม

โดยสรุปจะเห็นได้ว่า ตัวแปรอิสระที่สำคัญลำดับแรกในการอธิบายตัวแปรตามการเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชนทั้งสองกิจกรรม ได้แก่ บทบาทของคนใกล้ชิดในการเข้าร่วมกิจกรรม รองลงมาคือการติดต่อสื่อสารภายในชุมชน ส่วนความรู้สึกไร้ความหมายเป็นมิติเดียวของความแปลกแยกที่สามารถอธิบายความสัมพันธ์กับการเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชนได้