การพัฒนานโยบายเกี่ยวกับชุมชนแออัด

Abstract

สภาพปัญหาชุมชนแออัดในกรุงเทพมหานคร ยังเป็นปัญหาสำคัญในระดับชาติ ทั้งที่รัฐบาลได้มีนโยบายและมาตรการในการแก้ปัญหาชุมชนแออัดเท่าที่ได้ดำเนินการติดต่อกันมานับเป็นเวลานานเกือบ 3 ทศวรรษ แต่ยังไม่ส่งผลตามเจตนารมณ์ที่ตั้งไว้ เหตุผลที่กล่าวเช่นนี้ก็เพราะจากรายงานการวิจัยเกี่ยวกับชุมชนแออัด ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันยังมิได้ลดจำนวนลง ในทางตรงข้ามปริมาณชุมชนแออัดและปัญหากลับเพิ่มมาก ประเด็นดังกล่าวทำให้ผู้วิจัยกำหนดแนวการศึกษาเพื่อทดสอบว่าการพัฒนานโยบายเกี่ยวกับชุมชนแออัดยังมีข้อบกพร่องในด้านต่าง ๆ หากไม่ใช่เนื่องมาจากการกำหนดนโยบาย ก็คงเนื่องมาจากการนำนโยบายไปปฏิบัติหรือไม่ก็ทั้งสองประการ.

การศึกษาครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงนโยบาย ข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ค้นคว้าจากเอกสารเป็นสำคัญ เพื่อใช้ในการวิเคราะห์การพัฒนานโยบายชุมชนแออัด ในการวิเคราะห์การพัฒนานโยบายชุมชนแออัด จะวิเคราะห์อย่างรอบด้าน ท้งด้านการกำหนดนโยบายและการนำนโยบายไปปฏิบัติ สำหรับการวิเคราะห์การกำหนดนโยบายจะพิจารณาจากนโยบายที่รัฐบาลแถลงแก่ประชาชน และนโยบายที่กำหนดไว้ในแผนระดับชาติ ส่วนการวิเคราะห์การนำนโยบายไปปฏิบัติจะวิเคราะห์จากหน่วยงานหลัก 2 หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง คือ การเคหะแห่งชาติ และกรุงเทพมหานคร.

ผลสรุปของการวิจัยนี้ พบว่าการพัฒนานโยบายยังมีข้อบกพร่องทางด้านการกำหนดนโยบาย และการนำนโยบายไปปฏิบัติ ประเด็นที่เป็นปัญหาและข้อจำกัดเนื่องมาจากการกำหนดนโยบายในการแก้ปัญหาดังกล่าวยังไม่ครบวงจร และเพียงพอที่จะเกิดผลในทางปฏิบัติ ทั้งขาดกลไกและมาตรการทางกฎหมายที่เหมาะสม โดยเฉพาะเท่าที่ผ่านมารัฐบาลมีนโยบายทางด้านการพัฒนาชุมชนแออัดไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับรัฐบาลแต่ละชุดมีความสนใจมากน้อยเพียงไร สำหรับแนวทางการดำเนินของหน่วยงานปฏิบัติยังแก้ปัญหาไม่ได้ผลเท่าที่ควร เพราะไม่มีการวิเคราะห์ให้แจ่มชัดถึงความเหมาะสมที่แท้จริง จึงทำให้แผนและการปฏิบัติไม่สอดคล้องกันรวมทั้งขาดงบประมาณสนับสนุนอย่างเพียงพอด้วย.