แนวคิดการพัฒนากฎหมายแรงงานของไทย: ศึกษากรณีแรงงานเด็กเคลื่อนย้ายถิ่นฐานในอุตสาหกรรมงานก่อสร้าง

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้เป็นการศึกษากฎหมายกับนโยบายว่าด้วยแนวคิดการพัฒนากฎหมายแรงงานของไทย โดยศึกษากรณีปัญหาแรงงานเด็กเคลื่อนย้ายถิ่นฐานในอุตสาหกรรมงานก่อสร้าง เนื่องจากประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่เข้าร่วมประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economics Community : AEC) ที่มีนโยบายส่งเสริมให้เกิดการเคลื่อนย้ายเสรีทั้งสิ่งของและคนในภูมิภาค ส่งผลให้ปัจจุบันมีแรงงานเคลื่อนย้ายถิ่นฐานเข้ามาทำงานในประเทศไทยเป็นจำนวนมาก โดยหนึ่งในนั้นเป็นแรงงานเด็กเคลื่อนย้ายถิ่นฐานที่เข้าทำงานในอุตสาหกรรมก่อสร้าง

ทั้งนี้การคุ้มครองสิทธิเด็กและแรงงานเด็กเป็นหนึ่งในเป้าหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals : SDGs) ที่องค์การสหประชาชาติร่วมมือกับองค์การแรงงานระหว่างประเทศกำหนดขึ้นเพื่อยุติการใช้แรงงานเด็ก อย่างไรก็ดี ในปัจจุบันยังพบว่ามีการใช้แรงงานเด็กเกิดขึ้นอยู่ ผู้เขียนจึงต้องการมุ่งสำรวจและวิเคราะห์สถานการณ์แรงงานเด็กในประเทศไทย โดยสำรวจทั้งปัญหาทางข้อเท็จจริงและข้อกฎหมาย ทั้งในระดับกฎหมายระหว่างประเทศและกฎหมายภายใน ทั้งนี้การศึกษาในหัวข้อนี้เป็นการศึกษากฎหมายในมิติของกฎหมายกับการพัฒนา (Law and Development) โดยมุ่งวิเคราะห์พัฒนาการข้อความคิด กรณีศึกษา และสถานการณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้นในบริบทของประเทศไทยปัจจุบัน โดยผู้เขียนได้ปรับใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิจัยเอกสารทางนิติศาสตร์เป็นแนวทางการในการวิเคราะห์ปัญหา

จากการศึกษาพบว่า 1) ปัจจุบันประเทศไทยยังไม่มีคำนิยาม “แรงงานเด็กเคลื่อนย้ายถิ่นฐาน” ที่ชัดเจน ก่อให้เกิดช่องว่างทางกฎหมายในการปรับใช้และตีความ ทำให้แรงงานเด็กเคลื่อนย้ายถิ่นฐานไม่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมาย ผู้เขียน จึงเสนอเห็นควรบัญญัติคำนิยามของเด็กกลุ่มนี้ไว้ในพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546 ให้ชัดเจน

2) การใช้แรงงานเด็กเป็นหนึ่งในเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน ควรที่จะมีการกำหนดหลักเกณฑ์อายุของการใช้แรงงานเด็ก และรายละเอียดของงานที่เด็กสามารถทำได้สำหรับกรณีของกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาที่มีความจำเป็นที่ต้องใช้แรงงานเด็กเป็นการเฉพาะ

3) แรงงานเด็กเคลื่อนย้ายถิ่นฐานในอุตสาหกรรมก่อสร้างจำพวกต้อง ยก แบก หาม หาบ สิ่งของที่มีน้ำหนักมากนั้น ไม่ระบุเป็นงานอันตรายในกฎหมายคุ้มครองแรงงานของไทย ควรที่จะมีการบัญญัติงานในลักษณะดังกล่าวเป็นงานอันตรายสำหรับการใช้แรงงานเด็กในพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541

4) มาตรการกลไกของไทยต่อการปฏิบัติตามพันธกรณีอนุสัญญาขององค์การแรงงานระหว่างประเทศที่ประเทศไทยมีการรับพันธกรณี อย่างไรก็ดี ในทางปฏิบัติไม่สามารถปฏิบัติได้เต็มประสิทธิภาพทำให้เกิดช่องว่างทางกฎหมาย ควรที่จะมีการกำหนดมาตรการทางกฎหมายในพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 โดยการแก้ไขบทบัญญัติกฎหมายหมวดการใช้แรงงานเด็กในส่วนบทลงโทษให้หนักขึ้น

This thesis is about the study of laws and policies in the idea aspects the development of Thai labor laws and by a case study of migrant child labor in the construction industry. According to Thailand is the part of ASEAN Economics Community: AEC, there are the policies that support free moving for both things and humans in region. It leads to have been many immigration labors come and work in Thailand nowadays of which one part of that is migrant child labor in the construction industry.

In addition, the child and child labors’ right protection is one of the sustainable development goals (SDGs) of the United Nation cooperates with the International Labor Organization to determine the end of child labor. However, child labors still exist in nowadays. The author would like to explore and analyze the child labor circumstances in Thailand by investigating in the fact issues and laws from both international laws and internal laws levels.

Also, the topic of this study is in the field of Law and Development by emphasizing on statement in case study and social circumstances occurring now in Thailand. The author has adjusted the methodology of this research by using qualitative research through law documents as the pathway to analyze the issues.

Due to the study, it was found that 1) In nowadays, Thailand does not have the definition of “migrant child labor” clearly as it leads to the gap in regulations in applying and interpreting. These relocating child labors do not receive the protection under the laws. The author suggests that there should have the definition for this group of child labor in Child Protection Act, 2003 clearly.

2) Using child labors is one of the sustainable development goals so that it should determine the criteria such as age for child labor and work description just in case of the group in the developing countries as it is necessary to use child labor specifically.

3) Migrant child labor in construction industry in the kinds of lifting, bearing, carrying, and carrying on ones’ shoulder of the heavy objects will not identify as the dangerous work in laws of Thai labor protection. Thus, it should have regulations in these mentioned work descriptions as it is the dangerous work for child labor in Labor Protection Act, 1998.

4) Mechanical measures in Thailand toward compliance with the obligations of the International Labor Organization's conventions have been accepted its obligations; however, in practical way could not have fully efficiency as it creates the gap in laws. It should have the determination of laws measures in Labor Protection Act, 1998 by revising the section of using child labor about having more on punishments.