วิเคราะห์หลักกฎหมาย ข้อยกเว้นการอ้างการกระทำด้วยความจำเป็น เปรียบเทียบกฎหมายไทย เยอรมัน และสหรัฐอเมริกา

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบโครงสร้างกฎหมายอาญาในระบบ กฎหมาย Common Law และ Civil Law ศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับหลักความจำเป็นและ ข้อยกเว้นของการอ้างกระทำด้วยความจำเป็น เปรียบเทียบระหว่างประเทศที่ใช้ระบบกฎหมาย Common Law ได้แก่ ประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศที่ใช้ระบบกฎหมาย Civil Law ได้แก่ ประเทศไทย และประเทศเยอรมัน เพื่อเสนอแนวทางแก้ไขและข้อเสนอแนะที่ได้มาจากการเปรียบเทียบ หลักความจำเป็นระหว่างกฎหมายอาญาประเทศไทย ประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศเยอรมัน จากกการศึกษาพบว่า ข้อยกเว้นการอ้างการกระทำด้วยความจำเป็นตามหลักมาตรา 67 แห่ง ประมวลกฎหมายอาญาไทย ได้แก่ ภยันตรายที่เกิดขึ้นจะต้องไม่ได้เกิดจากความผิดของผู้กระทำหรือ การกระทำนั้นไม่เป็นการเกินสมควรแก่เหตุ ซึ่งมีความแตกต่างกับประเทศเยอรมันในประเด็นของผู้มี หน้าที่ตามกฎหมายเป็นพิเศษ กล่าวคือ ประเทศเยอรมันมีข้อยกเว้นห้ามผู้มีหน้าที่สัมพันธ์ทาง กฎหมายเป็นพิเศษ อ้างความจำเป็นเพื่อยกเว้นโทษในการกระทำที่ตนมีหน้าที่จะต้องรับผิดชอบ ดังนั้น หากมีกรณีเกิดขึ้นในประเทศไทยที่ผู้มีหน้าที่ละทิ้งหน้าที่เพื่อต้องการเอาตัวรอดในสถานการณ์ ที่เป็นไปตามหลักการกระทำด้วยความจำเป็น เช่น กัปตันเรือหนีออกจากเรือที่กำลังล่มโดยละทิ้ง ไม่ช่วยเหลือผู้โดยสาร กรณีดังกล่าวกัปตันย่อมอ้างการกระทำด้วยความจำเป็นเพื่อยกเว้นโทษได้ ซึ่งผลทางกฎหมายแตกต่างจากเยอรมัน ที่กับตันไม่สามารถอ้างความจำเป็นเพื่อให้ตนได้รับ การยกเว้นโทษได้ จากข้อค้นพบดังกล่าว การวางหลักข้อยกเว้นการกระทำด้วยความจำเป็นตามกฎหมายอาญา ประเทศเยอรมัน มาตรา 35 มีการก าหนดข้อยกเว้นการอ้างการกระทำด้วยความจำเป็นในส่วนของ ผู้ที่มีหน้าที่สัมพันธ์ทางกฎหมายเป็นพิเศษ ซึ่งเป็นการวางหลักที่รัดกุมกว่าประเทศไทยและประเทศ สหรัฐอเมริกา ผู้วิจัยจึงได้มีการเสนอแนวทางว่า ประเทศไทยควรเพิ่มข้อยกเว้นการอ้างการกระทำด้วยความจำเป็น ในประเด็นของผู้มีหน้าที่สัมพันธ์ทางกฎหมายเป็นพิเศษที่จะต้องรับผิดชอบต่อหน้าที่ ในสถานการณ์นั้น ๆ ไม่อาจอ้างการกระทำด้วยความจำเป็นดังเช่นประเทศเยอรมัน