ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยสภาพการบริหารงานขององค์การกับผลของการให้บริการอนามัยโรงเรียนของสำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพการบริหารงาน และผลของการให้บริการอนามัยโรงเรียนของสำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสภาพการบริหารงานขององค์การกับผลของการให้บริการอนามัยโรงเรียน ศึกษาปัจจัยสภาพการบริหารงานขององค์การที่ร่วมกันทำนาย ผลของการให้บริการอนามัยโรงเรียนได้ดีที่สุด อีกทั้งเปรียบเทียบผลของการให้บริการอนามัยโรงเรียนระหว่างโรงเรียนต่างขนาด และต่างความรับผิดชอบของสาธารณสุขภาค เปรียบเทียบการประเมินสภาพการบริหารงานขององค์การระหว่างผู้ปฏิบัติงานกับผู้บริหาร.

การศึกษานี้ใช้กรอบการวิเคราะห์ การนำนโยบายไปปฏิบัติภายใต้ฐานคติต่างกัน รวม 3 กรอบ ได้แก่ 1) กรอบการวิเคราะห์ที่ยึดหลักเหตุผล 2) กรอบการวิเคราะห์ที่ยึดหลักการจัดการ และ 3) กรอบการวิเคราะห์ที่ยึดหลักการพัฒนาองค์การ.

กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษา ประกอบด้วยบุคคล 3 กลุ่ม 1) ครูอนามัย-ในฐานะผู้รับบริการ จำนวน 340 คน 2) พยาบาลอนามัยโรงเรียน-ในฐานะผู้ให้บริการหรือผู้ปฏิบัติงาน จำนวน 84 คน และ 3) แพทย์ หัวหน้าศูนย์บริการสาธารณสุข และแพทย์ผู้ตรวจการสาธารณสุขภาค-ในฐานะผู้บริหาร รวม 50 คน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามโดยส่งทางไปรษณีย์ แล้วนำมาวิเคราะห์ด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์ โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS/PC+

ผลการวิจัยพบว่า 1) ปัจจัยสภาพการบริหารงานขององค์การบางปัจจัยในทุกกรอบการวิเคราะห์มีความสัมพันธ์กับผลของการให้บริการอนามัยโรงเรียนบางด้าน ทั้งในมิติการบรรลุผลตามเป้าหมาย และมิติความพึงพอใจของผู้รับบริการ 2) สภาพการบริหารงานขององค์การตามฐานคติที่ยึดหลักการจัดการ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ปัจจัยสถานที่ตั้งขององค์การ มีอิทธิพลต่อผลของการให้บริการอนามัยโรงเรียน ในมิติความพึงพอใจของผู้รับบริการ 3) ผลของการให้บริการอนามัยโรงเรียนในภาพรวม พบว่า บรรลุผลตามเป้าหมายร้อยละ 69 โดยที่อัตราการบรรลุผลตามเป้าหมายในโรงเรียนขนาดใหญ่สูงกว่าโรงเรียนขนาดเล็กเป็นลำดับ และพบว่า ความพึงพอใจของผู้รับบริการอยู่ในระดับปานกลาง ซึ่งแตกต่างกันไประหว่างโรงเรียนในความรับผิดชอบของต่างสาธารณสุขภาค และ 4) สภาพการบริหารงานขององค์การ ตามการประเมินของพยาบาลอนามัยโรงเรียน-ในฐานะผู้ปฏิบัติงาน พบว่าอยู่ในระดับต่ำกว่าการประเมินโดย แพทย์-ในฐานะผู้บริหาร อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05.

ข้อค้นพบจากการวิจัยนี้ สามารถใช้เป็นแนวทางในการปรับปรุง และพัฒนางานอนามัยโรงเรียนของสำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร ให้มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลยิ่งขึ้นได้ โดยการให้ความสำคัญที่ การเพิ่มสมรรถนะในการบริหารจัดการภายในสำนักอนามัยทุกระดับ ให้เอื้อต่อการปฏิบัติงานอนามัยโรงเรียน นับตั้งแต่ 1) การปรับปรุงโครงสร้างการบริหารงานให้เกิดความคล่องตัวและรวดเร็วในการดำเนินงาน 2) การเพิ่มอัตราบุคลากร อนามัยโรงเรียนให้เหมาะสมกับภาระงาน รวมถึงการเพิ่มพูนความรู้ และทักษะที่จำเป็น อีกทั้งสร้างขวัญและกำลังใจให้บุคลากร 3) การปรับปรุงการวางแผนและการใช้จ่ายเงินงบประมาณอย่างมีประสิทธิภาพ 4) การจัดหายานพาหนะไว้ให้ใช้ในการปฏิบัติงานอนามัยโรงเรียนโดยเฉพาะ ประจำทุกศูนย์บริการฯ และ 5) การจัดให้มีอุปกรณ์และสื่อเผยแพร่ความรู้ด้านสุขภาพแก่เด็กนักเรียนให้น่าสนใจ ทันสมัยและเพียงพอ