การประยุกต์ใช้กลยุทธ์การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของ IMO 2023 กับเรือขนาดใหญ่ประเภท Post Panamax ในอุตสาหกรรมขนส่งตู้คอนเทนเนอร์ของประเทศไทย

Abstract

งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลยุทธ์การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของ IMO 2023 ที่มีผลต่อการเดินเรือขนาดใหญ่ประเภท Post Panamax เพื่อศึกษาการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของขั้นตอนการดำเนินงานของการเดินเรือขนาดใหญ่ประเภท Post Panamax ในอุตสาหกรรมขนส่งตู้คอนเทนเนอร์ของประเทศไทยและเพื่อศึกษาและวิเคราะห์แนวทางการประยุกต์ใช้กลยุทธ์การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของ IMO 2023 กับเรือขนาดใหญ่ประเภท Post Panamax ในอุตสาหกรรมขนส่งตู้คอนเทนเนอร์ของประเทศไทย การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการวิเคราะห์เอกสารเกี่ยวกับกลยุทธ์ IMO และการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากอุตสาหกรรมเดินเรือ โดยพิจารณาจากกิจกรรมหลัก 8 ขั้นตอน ตั้งแต่กระบวนการผลิตเชื้อพลิง (ต้นน้ำ) ไปจนถึงการจัดการตู้คอนเทนเนอร์เมื่อหมดอายุการใช้งาน (ปลายน้ำ) และทำการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้องจำนวน 8 ท่าน อาทิ กรมเจ้าท่า การท่าเรือแห่งประเทศไทยและบริษัทเดินเรือในประเทศไทย ทำการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา Content Analysis และพรรณนาความจากผลสัมภาษณ์ โดยสรุปประเด็นตามวัตถุประสงค์การศึกษาและกรอบแนวคิด เพื่อให้ได้ข้อมูลเกี่ยวกับแนวทางการดำเนินกลยุทธ์ ความพร้อมของประเทศไทย และอุปสรรคเชิงระบบที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนผ่านสู่ระบบการเดินเรือที่ปล่อยคาร์บอนต่ำอย่างยั่งยืน ผลการศึกษาพบว่า กลยุทธ์ด้านการปฏิบัติการ (Operational Measures) เช่น การลดความเร็วเรือ (Slow Steaming) เป็นแนวทางที่มีความเป็นไปได้สูงที่สุดในระยะสั้น เนื่องจากมีต้นทุนการดำเนินการต่ำและสามารถนำไปใช้ได้ทันที ในขณะที่กลยุทธ์ด้านเทคนิค (Technical Measures) และ การติดตั้งอุปกรณ์ประหยัดพลังงาน มีความเป็นไปได้ในระดับปานกลาง โดยขึ้นอยู่กับอายุของเรือและศักยภาพในการดัดแปลง ส่วนกลยุทธ์ด้านเชื้อเพลิงทางเลือก (Alternative Fuels) เช่น LNG เมทานอล และแอมโมเนีย ยังมีความเป็นไปได้ต่ำในบริบทของประเทศไทย เนื่องจากเผชิญข้อจำกัดด้านต้นทุนการลงทุนที่สูง โครงสร้างพื้นฐานท่าเรือที่ยังไม่พร้อม และความไม่แน่นอนของมาตรฐานระดับสากล ทั้งนี้ การประยุกต์ใช้เครื่องมือวัดผลประสิทธิภาพ เช่น ดัชนีประสิทธิภาพพลังงานของเรือ (EEXI) และตัวชี้วัดความเข้มข้นของคาร์บอน (CII) ยังคงเป็นกลไกสำคัญในการกำกับดูแลและขับเคลื่อนการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของเรือขนาดใหญ่ในระยะสั้นและระยะกลาง ส่วนข้อเสนอแนะเชิงนโยบายที่สำคัญ คือ ภาครัฐควรมีบทบาทเชิงรุกในการแก้ไขข้อจำกัดเชิงโครงสร้างที่เป็นอุปสรรคต่อการเปลี่ยนผ่านสู่การเดินเรือที่ปล่อยคาร์บอนต่ำ โดยเสนอให้กรมเจ้าท่าจัดทำ “แผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากภาคการเดินเรือ” ให้การท่าเรือแห่งประเทศไทยเร่งรัด “โครงการนำร่องด้านโครงสร้างพื้นฐานสีเขียว” เพื่อรองรับเชื้อเพลิงสะอาด และให้สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (BOI) กำหนดมาตรการจูงใจทางการเงินที่ชัดเจน เพื่อสนับสนุนการลงทุนจากภาคเอกชน ทั้งหมดนี้เพื่อรักษาขีดความสามารถในการแข่งขันของอุตสาหกรรมเดินเรือไทยภายใต้บริบทของการเปลี่ยนผ่านสู่ความยั่งยืน