เทศบาลนครหลวง : การศึกษามูลเหตุของการจัดตั้งรูปแบบ และปัญหาการบริหาร

Abstract

ผู้เขียนมุ่งศึกษาให้ครอบคลุมขอบเขตต่าง ๆ ดังต่อไปนี้

1. การจัดตั้งเทศบาลนครหลวงกรุงเทพธนบุรี มีแนวโน้มมาจากเรื่องใดและวิเคราะห์สภาพของปัญหาความเป็นจริงถึงแนวทางในการจัดรวมเทศบาลนครกรุงเทพ และเทศบาลนครธนบุรี และการจัดตั้งดังกล่าวได้กระทำไปรอบคอบเพียงใด

2. ศึกษารูปแบบของนครหลวง แสดงให้เห็นการเปลี่ยนแปลงโดยลำดับของรูปแบบเทศบาลตั้งแต่เริ่มมีครั้งแรก

3. ปัญหาของแต่ละสมัยที่เทศบาลประสบมีอะไรบ้าง เมื่อนครหลวงตั้งขึ้นแล้วปัญหาเหล่านี้ได้ถูกขจัดไปหรือมีอุปสรรคอื่นเข้าแทนที่

จากผลการศึกษาปรากฏว่า การจัดตั้งเทศบาลนครหลวงฯ มีมูลเหตุมาจากการรักษาเสถียรภาพทางการเมืองในระยะหัวเลี้ยวหัวต่อเป็นสำคัญ แต่กลับก่อให้เกิดปัญหาในด้านการบริหารและการให้บริการตามมา แต่ปัญหาเหล่านี้เป็นเรื่องที่อยู่ในอำนาจของผู้บริหารในระดับสูงจะต้องตัดสินใจ เนื่องจากรูปการปกครองนครหลวงยังไม่เด่นชัด ผู้เขียนจึงได้เสนอแนะข้อแก้ปัญหาไว้เพียงกว้าง ๆ และเห็นว่าจะต้องมีการปรับปรุงระบบการดำเนินงานภายในนครหลวงให้เหมาะสมและเป็นไปตามหลักการและแนวความคิดของการปกครองท้องถิ่นอย่างแท้จริง ต้องมีการพิจารณาเกี่ยวกับรายได้ให้เทศบาลมีรายได้ของตนเองพอที่จะดำเนินการโดยอิสระ โดยการปรับปรุงระบบภาษีภายในประเทศ แบ่งสรรรายได้ให้เทศบาลมากขึ้น นอกจากนั้นต้องปรับปรุงระบบการบริหารงานบุคคลภายในเทศบาล ประเด็นสำคัญที่ผู้เขียนเน้นไว้คือ จะต้องพิจารณาว่าการปกครองนครหลวงในอนาคตจะเป็นไปในรูปใด มีโครงสร้างการดำเนินงานตลอดจนอำนาจหน้าที่ต่าง ๆ มากน้อยเพียงใด

ผู้เขียนได้สรุปไว้ว่า สมควรนำเอาระบบนครหลวงมาใช้เพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ ให้ดีขึ้น ส่วนการกำหนดรายละเอียดเกี่ยวกับโครงสร้างและรูปแบบนครหลวงควรพิจารณาให้รอบคอบให้เหมาะสมกับสภาพการณ์ของนครหลวงไทยให้มากที่สุด มิฉะนั้นจะเกิดปัญหามากขึ้น การนำเอาระบบนครหลวงมาใช้อย่างสัมฤทธิผลนั้นย่อมขึ้นกับตัวผู้บริหารงาน ถ้าขาดประสิทธิภาพขาดความตั้งใจจริงในการที่จะปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์สุจริตและยึดถือประโยชน์ตนเป็นใหญ่แล้วจะไม่สัมฤทธิผลเท่าที่ควร ผู้เขียนชี้เงื่อนงำของปัญหาว่าในระยะแรกของการปกครองระบอบนี้ ผู้มีอำนาจทางการเมืองจะยินยอมให้มีการกระจายอำนาจหรือไม่ โดยยอมอดทนต่อความขลุกขลักไม่เรียบร้อยในระยะเริ่มต้นของการดำเนินงาน ซึ่งต่อไปความผิดพลาดบกพร่องเหล่านี้ประกอบกับความรู้ ความชำนาญของประชาชนเพิ่มมากขึ้น ก็จะทำให้การบริหารงานของนครหลวงเป็นไปโดยมีประสิทธิภาพมากขึ้น สมดังความมุ่งหมายของการปกครองตนเองโดยประชาชนในระบอบประชาธิปไตยอย่างแท้จริง.