สิทธิเด็กและการคุ้มครองสิทธิเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยในการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์

Abstract

ความก้าวหน้าทางวิทยาการและเทคโนโลยีทางการแพทย์ในการบำบัดรักษาภาวะการมีบุตรยาก สามารถช่วยให้ผู้มีภาวะการมีบุตรยากสามารถมีบุตรได้โดยการใช้เทคโนโลยีช่วยในการเจริญพันธุ์ทาง การแพทย์ซึ่งรวมไปถึงการตั้งครรภ์แทน และประเทศไทยได้ตรากฎหมายขึ้นรองรับการตั้งครรภ์แทนตาม พระราชบัญญัติคุ้มครองเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยในการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ พ.ศ. 2558 กฎหมายได้บัญญัติกำหนดความเป็นบิดา มารดาที่ชอบด้วยกฎหมายของเด็กที่เกิดจากการตั้งครรภ์แทน ตลอดจนถึงการควบคุมการศึกษาวิจัยทางวิทยาศาสตร์การแพทย์เกี่ยวกับตัวอ่อนและเทคโนโลยีช่วยในการ เจริญพันธุ์ทางการแพทย์ และกำหนดการคุ้มครองสิทธิเด็กที่เกิดจากการตั้งครรภ์แทน โดยมีกฎหมายลูก เป็นประกาศกระทรวงสาธารณสุข ประกาศแพทยสภาและประกาศคณะกรรมการคุ้มครองเด็กที่เกิดโดย อาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์รวมทั้งสิ้น 21 ฉบับ พระราชบัญญัติฯ และประกาศ 21 ฉบับดังกล่าวยังไม่สามารถให้ความคุ้มครองสิทธิเด็กที่เกิดจากการตั้งครรภ์ที่มีลักษณะเฉพาะอันแตกต่าง จากเด็กทั่วไปได้สมบูรณ์ เกิดเป็นประเด็นปัญหาความไม่สอดคล้องกับอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็กที่ประเทศ ไทยเป็นภาคีและมีพันธกรณีที่ต้องปฏิบัติตามและเป็นประเด็นปัญหาการให้ความคุ้มครองสิทธิเด็กที่เกิด จากการตั้งครรภ์แทน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีที่หญิงผูู้ตั้งครรภ.แทนมิใช่ญาติผูู้สืบสายโลหิตของสามีหรือ ภรรยาผู้ประสงค์ให้มีการตั้งครรภ์แทน และวสามีและภรรยาเกิดเสียชีวิตก่อนเด็กเกิด บทบัญญัติตาม พระราชบัญญัติฯ กำหนดให้หญิงผู้ตั้งครรภ์แทนเป็นผู้ปกครองของเด็กชั่วคราว แต่เนื่องด้วยหญิงผู้ตั้งครรภ์ แทนมิได้เป็นผู้ถูกกำหนดให้ต้องทำหน้าที่ผู้ปกครองมาแต่ต้น ความไม่พร้อมและเหตุปัจจัยต่าง ๆย่อม ส่งผลต่อการคุ้มครองสิทธิในการอยู่รอด สิทธิที่จะได้รับการปกป้องคุ้มครอง และสิทธิที่จะได้รับการพัฒนา ของเด็กที่เกิดจากการตั้งครรภ์แทน ส่วนในกรณีสามีและภริยาผู้ประสงค์ให้มีการตั้งครรภ์แทนไม่ปรากฏตัว เมื่อเด็กเกิด พระราชบัญญัติฯ ไม่มีบทบัญญัติใช้บังคับกับกรณี จึงยิ่งเลวร้ายกว่ากรณีแรก นอกจากนี้ยังมี ประเด็นปัญหาการไม่มีบทบัญญัติคุ้มครองสิทธิการเข้าถึงข้อมูลของผู้ที่มีความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมระหว่างเด็กกับผู้บริจาคอสุจิหรือไข่อันกระทบต่อสิทธิในการรับรู้ข้อมูลที่เกี่ยวกับตนเอง และอาจก่อให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับการรับบริการทางการแพทย์การดูแลสุขภาพและปัญหาจากการสมรสกับผู้ที่มีความใกล้ชิด ทางสายโลหิต ประเด็นปัญหาอีกประการหนึ่งคือ บทบัญญัติที่ห้ามปฏิเสธเด็กในทุกกรณีโดยไม่มีบท ข้อยกเว้น หากคู่สมรสผู้ประสงค์ให้มีการตั้งครรภ์แทนเกิดตกอยู่ในสภาวะไม่เหมาะสมอย่างร้ายแรงทั้งใน สภาพร่างกายสภาพทางเศรษฐกิจ หรือสภาพทางสังคม กลายเป็นกรณีที่บทบัญญัติแห่งพระราชบัญญัติ เป็นปัจจัยที่ส่งผลให้เด็กต้องตกอยู่ในสภาวะเสี่ยงต่อการได้รับประโยชน์สูงสุดและเสี่ยงต่อการได้รับความ คุ้มครองตามสิทธิเด็กทั้งปวง ผลที่ได้จากการศึกษาจึงนำไปสู่ข้อเสนอแนะให้มีการปรับแก้บทบัญญัติในพระราชบัญญัติคุ้มครอง เด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยในการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ พ.ศ. 2558 ให้สามารถคุ้มครองสิทธิเด็กที่ เกิดจากการตั้งครรภ์แทนให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

Advancement of medical science and technology for infertility treatment has enable infertile parents to have babies with the reproductive technology including using surrogacy technology. Thailand has enacted the Protection of a Child Born By Medically Assisted Reproductive Technology Act, B.E. 2558 to support the legal surrogacy. The Act prescribe the legal parents of the child born through surrogacy as well as the control of medical research on embryo and reproductive technology, and the right protection of the child born through surrogacy. The total of 21 announcements were issued after the Act. Include Ministry Announcement, The Medical Council Announcement, and The Surrogate Child Protection Committee Announcement. The Act and the 21 announcements have not been able to thoroughly protect the surrogate child whose properties are different from an ordinary child. That has resulting in an inconsistency with the Convention of the Rights of the Child which Thailand is a contracting state and has an obligation to conform. That has caused problems in protecting the rights of surrogate child especially when the surrogate mother is not a blood relative of the intended parents and the intended parents have passed away before the birth of the surrogate child. The Act prescribed the surrogate mother to be the temporary legal guardian, but since the surrogate mother was not appointed to be the responsible guardian at the earlier stage and without any intention to be a mother, her unreadiness and other factors would affect the right protection for the child on the right to survival, the right to protection, and the right to development of the surrogate child. For the case of absence of the intended parents, there is no applicable provision in the Act which cause a worse situation for the child. Moreover, there have been a problem of not having a provision to protect the right of the surrogate child to access genomic relationship information between the child and the egg or sperm donator This has restricted the right to access self data, and could lead to personal healthcare problem and consanguineous marriage problem. Another problem is the caused by the provision of child undeniable in all cases regardless of unsuitableness of the intended parents either byeconomical condition or social condition. This turn out that the provision of the Act is the factor that put the surrogate child into the risks to receive the best interest of the child and be protected under all other rights of the child. The result of the study leads to the recommendation to amend the Protection of a Child Born By Medically Assisted Reproductive Technology Act, B.E. 2558 in order to provide a more thorough protection to the surrogate child.