ข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรมในธุรกิจแฟรนไชส์

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษากรณีข้อสัญญาไม่เป็นธรรมในธุรกิจแฟรนไชส์ เพื่อวิเคราะห์หาแนวทางแก้ไขปัญหาข้อสัญญาไม่เป็นธรรมดังกล่าว โดยมุ่งเน้นการนําเสนอ พระราชบัญญัติธุรกิจแฟรนไชส์เพื่อเป็นการกํากับดูแลในข้อสัญญาแฟรนไชส์ภายใต้กฎหมายไทยและ เพื่อให้เกิดการบังคับใช้ข้อสัญญาให้เป็นไปในลักษณะเดียวกันโดยมีหลักเกณฑ์การพิจารณาที่เป็น รูปธรรม ประเทศไทยอยู่ในกลุ่มประเทศที่กําลังพัฒนา และมีการขยายตัวทางเศรษฐกิจอย่าง ต่อเนื่อง จะเห็นได้ว่าธุรกิจแฟรนไชส์ของไทยมีลักษณะการดําเนินธุรกิจที่ขยายตัวอย่างต่อเนื่องและ รวดเร็วส่งผลให้เกิดปัญหาในการประกอบธุรกิจขึ้นมากมายเนื่องจากการขาดข้อกฎหมายที่ชัดเจนจึง ทําให้การตีความและการบังคับใช้กฎหมายที่มีอยู่ไม่สามารถตอบสนองกับปัญหาที่มีปริมาณมากขึ้นใน ปัจจุบันได้ เมื่อเกิดปัญหาในข้อสัญญาต่าง ๆ กับแฟรนไชส์ซีและแฟรนไชส์ซอร์จึงต้องนําเอา พระราชบัญญัติข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรม พ.ศ.2540 มาบังคับใช้เพื่อแก้ไขปัญหา แต่การขาดความ ชัดเจนของหลักกฎหมายทําให้เกิดช่องโหว่ในการอาศัยความไม่ชัดเจนเหล่านี้มาเป็นข้ออ้างในการทํา สัญญาที่ไม่เป็นธรรม มีการเอารัดเอาเปรียบกับคู่สัญญาของตน อีกทั้ง แฟรนไชส์ซอร์ยังนิยมให้มีการ ทําสัญญา สําเร็จรูปกับแฟรนไชส์ซี่งเป็นการผูกมัดให้แฟรนไชส์ซีต้องยอมทําตามข้อสัญญาที่แฟรน ไชส์ซอร์กําหนดขึ้นทั้งหมด ถือเป็นการทําสัญญาที่ไม่เป็นธรรมอย่างยิ่ง จากการศึกษาพบว่า ข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรมในสัญญาแฟรนไชส์ และข้อสัญญาที่อาจกําหนด ภาระหน้าที่แก่แฟรนไชส์ซีเกินสมควร มูลเหตุในการเกิดข้อสัญญาไม่เป็นธรรมในสัญญาแฟรนไชส์ และข้อสัญญาที่อาจกําหนดภาระหน้าที่แก่แฟรนไชส์ซีเกินสมควรอาจเกิดจากอํานาจต่อรองในการ เจรจาของคู่สัญญาที่แฟรนไชส์ซอร์มักจะเป็นฝ่ายที่มีอํานาจเหนือกว่าแฟรนไชส์ซี หรือการขาด ความรู้ความเข้าใจในการทําธุรกิจแฟรนไชส์ ข้อสัญญาในลักษณะนี้มีด้วยกันหลายประการ เช่น การ ห้ามทําธุรกิจแข่งขัน การผูกขาดการติดต่อ ข้อตกลงพ่วงขาย การจํากัดพื้นที่และกลุ่มลูกค้า รวมไปถึง การกําหนดราคาขายสินค้าด้วย เมื่อประเทศไทยไม่มีกฎหมายที่ใช้บังคับกับการประกอบธุรกิจแฟรนไชส์เป็นการเฉพาะ ดังนั้น การแก้ไขปัญหาข้อกฎหมายที่เกิดขึ้นจึงทําได้โดยนํากฎหมายที่มีอยู่ปัจจุบันที่เกี่ยวข้องกับ ประเด็นปัญหามาใช้บังคับแก่กรณี อย่างไรก็ดี กฎหมายที่นํามาปรับใช้ก็ไม่สามารถแก้ไขปัญหาใน ธุรกิจแฟรนไชส์ได้ทุกกรณีเนื่องจากกฎหมายดังกล่าว ย่อมมีข้อจํากัดในตัวของกฎหมายนั้นเอง นอกจากนี้ยังขาดหน่วยงานที่ทําหน้าที่ควบคุมและลงโทษต่อการปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรมในธุรกิจแฟรน ไชส์อีกด้วย วิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงมุ่งศึกษากฎหมายไทยและกฎหมายต่างประเทศที่กํากับดูแลและมีการ บังคับใช้ พระราชบัญญัติแฟรนไชส์ เพื่อเป็นการกํากับดูแลข้อสัญญาแฟรนไชส์ภายใต้กฎหมายและ เพื่อให้เกิดการบังคับใช้ข้อสัญญาให้เป็นไปในลักษณะเดียวกันโดยมีหลักเกณฑ์การพิจารณาที่เป็น รูปธรรม