ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจชำระค่าธรรมเนียมการจัดการมูลฝอยของครัวเรือนในพื้นที่กรุงเทพมหานคร

Abstract

การศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจชำระค่าธรรมเนียมการจัดการมูลฝอยของครัวเรือนในพื้นที่กรุงเทพมหานคร มีวัตถุประสงค์เพื่อทำความเข้าใจปัจจัยต่าง ๆ พฤติกรรม ความรู้ ความเข้าใจ และข้อจำกัดของประชาชนในการตัดสินใจชำระค่าธรรมเนียมการจัดการมูลฝอยให้กับกรุงเทพมหานคร เพื่อนำไปใช้ในการออกแบบนโยบายที่มีประสิทธิภาพและส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในการบริหารจัดการมูลฝอยอย่างยั่งยืน การศึกษาใช้วิธีวิจัยเชิงปริมาณ โดยเก็บข้อมูลจากแบบสอบถามกับผู้ชำระค่าธรรมเนียมการจัดการมูลฝอยของครัวเรือนในพื้นที่กรุงเทพมหานคร จำนวน 442 คน และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ความถี่ ร้อยละ และสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Chi-Square Test of Independence ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่อยู่ใน Generation Y มีระดับการศึกษาสูงสุดปริญญาตรี ประกอบอาชีพพนักงานบริษัทเอกชน/รับจ้าง มีรายได้เฉลี่ยต่อครัวเรือน 30,001 - 40,000 บาท และพักอาศัยในทาวน์เฮาส์หรือทาวน์โฮม ผลการทดสอบสมมติฐานพบว่า ช่วงวัย ระดับการศึกษาสูงสุด อาชีพ รายได้เฉลี่ยต่อเดือนของครัวเรือน และประเภทที่อยู่อาศัย มีความสัมพันธ์กับความเต็มใจในการชำระค่าธรรมเนียมการจัดการมูลฝอยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 ระดับความพึงพอใจต่อระบบการจัดการมูลฝอยและระบบการจัดเก็บค่าธรรมเนียมฯ ของกรุงเทพมหานคร ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในระดับปานกลาง ก็มีความสัมพันธ์กับความเต็มใจในการชำระค่าธรรมเนียมฯ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 อย่างไรก็ตาม ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการชำระค่าธรรมเนียมฯ ของครัวเรือนในพื้นที่กรุงเทพมหานครซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในระดับปานกลาง ไม่มีความสัมพันธ์กับความเต็มใจในการชำระค่าธรรมเนียมฯ กลุ่มที่เต็มใจชำระค่าธรรมเนียมมีเหตุผลหลัก คือ การเล็งเห็นประโยชน์ต่อการพัฒนาระบบการจัดการมูลฝอยของกรุงเทพมหานคร และการมีกฎหมายบังคับอย่างชัดเจน ส่วนกลุ่มที่ไม่เต็มใจชำระมีเหตุผลหลัก คือ ไม่เห็นประโยชน์ที่เกิดขึ้นจากการชำระค่าธรรมเนียมต่อการพัฒนาระบบการจัดการมูลฝอยของกรุงเทพมหานคร และไม่เชื่อมั่นในกรุงเทพมหานครเกี่ยวกับการใช้ค่าธรรมเนียมอย่างมีประสิทธิภาพและโปร่งใส ทั้งนี้ ปัญหาหลักในการจัดเก็บค่าธรรมเนียมการจัดการมูลฝอยของกรุงเทพมหานคร คือ การขาดความร่วมมือจากประชาชน สำหรับข้อเสนอแนะที่ได้จากการศึกษาครั้งนี้ คือ กรุงเทพมหานครต้องมีการปรับปรุงคุณภาพการให้บริการ เช่น การแยกเก็บมูลฝอยตามประเภทที่ชัดเจน และการเพิ่มทางเลือกในรูปแบบการชำระค่าธรรมเนียมฯ ซึ่งจะช่วยสร้างแรงจูงใจให้กับประชาชนได้ ขณะที่ความรู้ความเข้าใจเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ เนื่องจากบรรทัดฐานทางสังคมและการรับรู้ถึงความสะดวกและโปร่งใสของระบบอาจมีอิทธิพลมากกว่า ด้วยเหตุนี้ กรุงเทพมหานครจึงควรดำเนินมาตรการเชิงรุกในการสื่อสารผลประโยชน์จากการชำระค่าธรรมเนียมฯ ผ่านช่องทางดิจิทัลที่เข้าถึงง่าย เพิ่มประสิทธิภาพการบังคับใช้กฎหมายอย่างเป็นธรรม ปลูกฝังจิตสำนึกความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมในเยาวชน และส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของและความรับผิดชอบร่วมกันในการจัดการมูลฝอย