ปัจจัยที่มีผลต่อการพัฒนางานสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมในชนบท : ศึกษาเฉพาะกรณีจังหวัดสระบุรี

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ตรวจสอบปัจจัยที่มีผลต่อการพัฒนางานสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขประจำสถานีอนามัย โดยมุ่งเน้นศึกษาปัจจัยด้านภูมิหลังของเจ้าหน้าที่ ปัจจัยด้านการบริหารงานในระบบราชการ และปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมของชุมชนและประชาชน ประชากรที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ เจ้าหน้าที่สาธารสุขประจำสถานีอนามัยที่รับผิดชอบงานสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมในจังหวัดสระบุรี จำนวน 118 คน และข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาได้จากการเก็บรวบรวมจากแบบสอบถาม และข้อมูลจากรายงานสุขาภิบาลประจำปี 2535 สำหรับสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลคือ สถิติพรรณา ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติวิเคราะห์ ได้แก่ การทดสอบไคสแคว์ การหาค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ และการวิเคราะห์ถดถอยแบบขั้นตอน ซึ่งผลที่ได้จากการศึกษาสามารถสรุปได้ดังนี้

จากการศึกษาพบว่า ผลการดำเนินงานสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อทั้ง 7 กิจกรรมของจังหวัดสระบุรีในปี 2535 ของเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ส่วนใหญ่อยู่ในระดับสูงและปานกลางร้อยละ 47.5 และ 36.4 ตามลำดับ และในด้านปัจจัยที่มีความสัมพันธ์และมีผลต่อการพัฒนางานสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม พบว่า ปัจจัยด้านการบริหารในระบบราชการ คือการใช้หลักการแบ่งงานและแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบในการดำเนินงาน และปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมของชุมชนและประชาชน คือฐานะทางเศรษฐกิจของประชาชน และความสะดวกในการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่

จากผลการศึกษา ทำให้มีข้อเสนอแนะในเชิงนโยบายที่สำคัญ 2 ประการ คือ ประการแรก ควรกำหนดให้มีการแบ่งงานและแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบกันระหว่างเจ้าหน้าที่ของแต่ละสถานีอนามัยให้ชัดเจน ประการที่สอง ควรจัดสรรงบประมาณและวัสดุอุปกรณ์สนับสนุน เพื่อให้เกิดความสะดวกในการปฏิบัติงานทางด้านสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมของเจ้าหน้าที่ยิ่งขึ้น เช่น การจัดให้มีสิ่งอำนวยความสะดวกเกี่ยวกับยานพาหนะในการเดินทาง และการจัดให้เจ้าหน้าที่สามารถพักอาศัยอยู่ในท้องที่ที่ปฏิบัติงานได้