ปัจจัยที่มีผลต่อการดำเนินงานของคณะกรรมการหมู่บ้านในการพัฒนาคุณภาพชีวิตด้วยความจำเป็นพื้นฐาน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการดำเนินงานของคณะกรรมการหมู่บ้านในการพัฒนาคุณภาพชีวิตด้วยความจำเป็นพื้นฐาน ได้แก่ ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับตัวคณะกรรมการหมู่บ้าน ประชาชนในหมู่บ้าน และคณะทำงานสนับสนุนการปฏิบัติการพัฒนาชนบทระดับตำบล (คปต.) โดยศึกษา 2 กลุ่มหมู่บ้าน คือ กลุ่มหมู่บ้านที่ไม่สามารถแก้ปัญหาที่ตกเกณฑ์ จปฐ. และกลุ่มหมู่บ้านที่สามารถแก้ปัญหาที่ตกเกณฑ์ จปฐ. ได้ จากผลการสำรวจ จปฐ. ปี พ.ศ. 2529 กับปี พ.ศ. 2530 ของตำบลวังน้ำเย็น อำเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง ตามปัญหาที่ตกเกณฑ์ จปฐ. คือ เรื่องการขาดสารอาหารในเด็ก และการปลูกพืชหมุนเวียน กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย คณะกรรมการหมู่บ้านจำนวน 32 คน ประชาชนจำนวน 129 คน และ คปต. จำนวน 4 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์รายบุคคล และการสัมภาษณ์เจาะลึก สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และ Student-t-test.

ผลการศึกษาพบว่า.

1. ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จในการแก้ไขปัญหาที่ตกเกณฑ์ความจำเป็นพื้นฐาน เรื่อง การขาดสารอาหารในเด็ก ได้แก่ ปัจจัยที่มาจากการปฏิบัติในการสนับสนุนการดำเนินงานของเจ้าหน้าที่ คปต. (สาธารณสุขตำบล) โดยส่วนใหญ่เจ้าหน้าที่ดำเนินการเอง ไม่ได้มอบหมายให้คณะกรรมการหมู่บ้าน เจ้าหน้าที่จะดำเนินการร่วมกับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) และผู้สื่อข่าวสาธารณสุข (ผสส.) และปัจจัยภายนอกที่สำคัญอีกปัจจัยหนึ่ง ได้แก่ กองทุนอาหารเสริม

ส่วนปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับคณะกรรมการหมู่บ้าน ทั้งด้านความรู้ และการปฏิบัติตามกระบวนการ จปฐ. ตลอดจนการปฏิบัติในการสนับสนุนการแก้ไขปัญหาไม่ได้เป็นปัจจัยหลักในการแก้ไขปัญหาการขาดสารอาหารของเด็กในหมู่บ้านที่ศึกษาครั้งนี้

สำหรับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับประชาชนในเรื่องความรู้เรื่อง จปฐ. และเรื่องการแก้ไขการขาดสารอาหาร ไม่มีผลต่อการแก้ปัญหาโดยตรง ส่วนการปฏิบัติของประชาชนในการแก้ไขปัญหาการขาดสารอาหารในเด็ก มีผลต่อการแก้ปัญหา.

2. ปัจจัยที่มีต่อความสำเร็จในการแก้ปัญหาที่ตกเกณฑ์ความจำเป็นพื้นฐานเรื่อง การปลูกพืชหมุนเวียน เป็นปัจจัยที่เกี่ยวกับการตัดสินใจปฏิบัติของประชาชนโดยตรง ได้แก่ ปัจจัยของสภาพพื้นที่ แหล่งน้ำ อาชีพและเหตุผลทางเศรษฐกิจ ซึ่งมีผลให้ประชาชนเรียนรู้ และตัดสินใจในการปฏิบัติหรือไม่ปฏิบัติ

ส่วนปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับคณะกรรมการหมู่บ้าน และการสนับสนุนจากเจ้าหน้าที่ คปต. ไม่มีผลโดยตรงต่อผลการแก้ปัญหา.

สำหรับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับประชาชนในเรื่องความรู้เรื่อง จปฐ. และเรื่องการแก้ไขการขาดสารอาหาร ไม่มีผลต่อการแก้ปัญหาโดยตรง ส่วนการปฏิบัติของประชาชนในการแก้ไขปัญหาการขาดสารอาหารในเด็ก มีผลต่อการแก้ปัญหา.

2. ปัจจัยที่มีต่อความสำเร็จในการแก้ปัญหาที่ตกเกณฑ์ความจำเป็นพื้นฐานเรื่อง การปลูกพืชหมุนเวียน เป็นปัจจัยที่เกี่ยวกับการตัดสินใจปฏิบัติของประชาชนโดยตรง ได้แก่ ปัจจัยของสภาพพื้นที แหล่งน้ำ อาชีพและเหตุผลทางเศรษฐกิจ ซึ่งมีผลให้ประชาชนเรียนรู้ และตัดสินใจในการปฏิบัติหรือไม่ปฏิบัติ

ส่วนปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับคณะกรรมการหมู่บ้าน และการสนับสนุนจากเจ้าหน้าที่ คปต. ไม่มีผลโดยตรงต่อผลการแก้ปัญหา.